درخواست مشاوره رایگان
برونشیولیت، یکی از شایع ترین عفونت های التهابی حاد ریه است که معمولاً کودکان و به خصوص خردسالان زیر دو سال را درگیر می کند. این بیماری به طور معمول به مرور بهبود می یابد، اما با این حال شرایط بیمار باید به طور مداوم بررسی شود. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز برونشیولیت، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
برونشیولیت نوعی عفونت شایع ریه در کودکان و نوزادان است، این بیماری باعث التهاب و احتقان در راه های هوایی ریه (برونشیول ها) می شود. برونشیولیت تقریباً همیشه عامل ویروسی دارد. به طور معمول، زمان اوج برونشیولیت در ماه های زمستان است.
نکته: برونشیولیت تلفظ فرانسوی این بیماری است که در متون فارسی بیشتر استفاده می شود، اما ممکن است با کلمه برونکیولیت هم مواجه شوید که تلفظ انگلیسی آن است.
برونشیولیت با علائمی شبیه علائم سرماخوردگی شروع می شود، اما سپس به سرفه، خس خس سینه و گاهی اختلال در تنفس پیشرفت می کند. علائم برونشیولیت چند روز تا چند هفته ادامه دار است.
اکثر کودکان با مراقبت در خانه بهتر می شوند. درصد کمی از کودکان نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند.
در چند روز اول، علائم و نشانه های برونشیولیت مشابه علائم سرماخوردگی است:
پس از گذشت دوره اوج بیماری، معمولاً یک هفته یا بیشتر مشکل تنفس یا صدای خس خس سینه وجود خواهد داشت.
در بسیاری از نوزادان نیز عفونت گوش (اوتیت میانی) ایجاد می شود.
اگر کودک تمایلی به خوردن غذا یا نوشیدن نداشته باشد و تنفس او تندتر یا سخت تر شود، باید به پزشک مراجعه نمود. این حالت در صورتی اهمیت بیشتری دارد که کودک کمتر از 12 هفته سن داشته باشد یا احتمال بروز خطرات جانبی از جمله زایمان زودرس یا بیماری قلبی یا ریوی وجود داشته باشد.
علائم و نشانه های زیر دلایلی برای مراجعه فوری به پزشک هستند:
برونشیولیت زمانی اتفاق می افتد که یک ویروس، برونشیول ها را که کوچک ترین راه های هوایی در ریه ها هستند، آلوده کند. عفونت باعث تورم و التهاب برونشیول ها می شود. مخاط در این راه های هوایی جمع می شود و جریان آزادانه هوا را به داخل و خارج از ریه ها دشوار می کند.
بیشتر موارد برونشیولیت توسط ویروس سین سیشیال تنفسی (RSV) ایجاد می شود. RSV نوعی ویروس شایع است که تقریباً هر کودک را تا 2 سالگی مبتلا می کند. شیوع عفونت RSV هر زمستان رخ می دهد و افراد می توانند مجدداً آلوده شوند، زیرا به نظر نمی رسد عفونت قبلی باعث ایمنی پایدار شود. برونشیولیت همچنین می تواند توسط سایر ویروس ها، از جمله ویروس هایی که باعث آنفولانزا یا سرماخوردگی می شوند، ایجاد شود.
ویروس هایی که باعث برونشیولیت می شوند به راحتی منتشر می شوند. هنگامی که بیمار سرفه، عطسه یا صحبت می کند، می تواند ویروس را از طریق قطرات تنفسی پخش کند. همچنین با لمس وسایل مشترک -مانند ظروف، حوله یا اسباب بازی ها- و سپس دست زدن به چشم ها، بینی یا دهان، این ویروس انتقال می یابد.
برونشیولیت معمولاً کودکان زیر 2 سال را تحت تأثیر قرار می دهد. نوزادان کمتر از 3 ماه در معرض بیشترین خطر ابتلا به برونشیولیت هستند زیرا ریه ها و سیستم ایمنی آنها هنوز به طور کامل، کامل نشده است.
عوامل دیگری که با افزایش خطر برونشیولیت در نوزادان مرتبط است، عبارتند از:
عوارض برونشیولیت شدید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
در صورت بروز هر کدام از این موارد، کودک باید در بیمارستان بستری شود. نارسایی شدید تنفسی، باعث می شود تا زمانی که عفونت سیر خود را طی کند، در صورت لزوم یک لوله در نای قرار داده شود تا به تنفس کودک کمک کند.
اگر نوزاد نارس به دنیا آمده باشد، به احتمال زیاد دچار بیماری قلبی یا ریوی بوده و یا سیستم ایمنی ضعیفی دارد، به دقت مراقب علائم اولیه برونشیولیت باشید. عفونت می تواند به سرعت شدید شود.
از آنجا که ویروس هایی که باعث برونشیولیت می شوند از فردی به فرد دیگر سرایت می کنند، یکی از بهترین راه های پیشگیری از آن شستن مکرر دست ها و استفاده از ماسک صورت است.
اگر کودک مبتلا به برونشیولیت است، او را تا پایان بیماری در خانه نگه دارید تا به دیگران سرایت نکند.
سایر روش های رایج برای کمک به مهار عفونت عبارتند از:
هیچ واکسنی برای شایع ترین علل برونشیولیت (RSV و رینوویروس) وجود ندارد. با این حال، واکسیناسیون سالانه آنفولانزا برای افراد بالای 6 ماه توصیه می شود.
برای نوزادانی که در معرض خطر بالای عفونت RSV هستند، مانند نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا می آیند یا دچار بیماری قلبی یا ریوی بوده یا سیستم ایمنی ضعیفی دارند، داروی پالیویزوماب به منظور کاهش احتمال عفونت های RSV تجویز می شود.
معمولاً برای تشخیص برونشیولیت به آزمایش و اسکن ساده نیازی نمی باشد. پزشک معمولاً با معاینه کودک و گوش دادن به ریه ها می تواند مشکل را تشخیص دهد.
اگر فرزند در معرض خطر برونشیولیت شدید باشد، علائم بدتر شود یا مشکوک به مشکل دیگری باشد، پزشک ممکن است انجام آزمایش هایی را توصیه کند:
پزشک همچنین در مورد علائم کم آبی بدن سوال می پرسد، به خصوص اگر کودک از نوشیدن یا خوردن امتناع کرده یا استفراغ کرده باشد. علائم کم آبی بدن عبارتند از: گودی زیر چشم، خشکی دهان و پوست، کاهش حجم ادرار یا قطع آن.
درمان برونشیولیت معمولاً دو تا سه هفته طول می کشد. از اکثر کودکان مبتلا به برونشیولیت می توان در خانه مراقبت کرد. هوشیاری نسبت به تغییرات در تنفس بسیار اهمیت دارد، مانند تقلا برای هر نفس، ناتوانی در صحبت کردن یا گریه کردن به دلیل مشکل در تنفس، یا ایجاد صداهای خرخر با هر نفس.
از آنجایی که ویروس ها باعث بروز برونشیولیت می شوند، آنتی بیوتیک ها -که برای درمان عفونت های ناشی از باکتری ها استفاده می شوند- در برابر آن موثر نیستند. عفونت های باکتریایی مانند ذات الریه یا عفونت گوش می توانند همراه با برونشیولیت رخ دهند و پزشک برای آن عفونت آنتی بیوتیک تجویز می کند.
داروهایی که راه های هوایی را باز می کنند (گشادکننده های برونش) به طور معمول مفید نیستند و معمولاً برای برونشیولیت تجویز نمی شوند. در موارد شدید، پزشک تصمیم می گیرد که درمان با سالبوتامول را امتحان کند تا ببیند آیا کمک می کند یا خیر.
داروهای کورتیکواستروئید خوراکی و کوبیدن به قفسه سینه برای شل شدن مخاط (فیزیوتراپی قفسه سینه) درمان موثری برای برونشیولیت نشان داده نشده است و توصیه نمی شود.
درصد کمی از کودکان به مراقبت های بیمارستانی نیاز دارند. در بیمارستان، کودک برای حفظ اکسیژن کافی در خون، اکسیژن گرفته و مایعات به صورت وریدی (داخل وریدی) برای جلوگیری از کم آبی دریافت می کند. در موارد شدید، لوله نایی برای کمک به تنفس کودک وارد نای می شود.
اگرچه احتمالا نمی شود طول مدت بیماری فرزند را کوتاه کرد، اما می توان شرایط راحت تری را برای کودک فراهم نمود. در اینجا چند نکته برای انجام آن وجود دارد:
برای درمان سرفه و سرماخوردگی در کودکان کمتر از 6 سال بدون نظر پزشک دارویی ندهید.
آن چه می توانید انجام دهید
قبل از قرار ملاقات، فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:
سوالاتی که باید از پزشک بپرسید می تواند شامل موارد زیر باشد:
علاوه بر این سوالات، در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
پزشک سوالاتی می پرسد، مانند:
پزشک بر اساس پاسخ های فرد و علائم و نیازهای فرزندتان سوالات بیشتری می پرسد. آماده سازی و پیش بینی سوالات به شما کمک می کند از زمان ملاقات خود با پزشک بهترین استفاده را ببرید.
