پژوهش تازهای که در کنفرانس علمی IDWeek 2025 ارائه شده، نگاه تازهای به واکسن زونا و اثرات شگفتانگیز آن بر سلامت انسان ارائه میدهد. این واکسن که سالهاست برای پیشگیری از بیماری دردناک زونا در بزرگسالان بالای پنجاه سال توصیه میشود، حالا ممکن است نقش مهمی در حفاظت از مغز و قلب نیز داشته باشد.
زونا نوعی عفونت ویروسی ناشی از ویروس واریسلا زوستر است؛ همان ویروسی که در کودکی باعث آبلهمرغان میشود. این ویروس میتواند سالها در بدن پنهان بماند و در بزرگسالی، با تضعیف سیستم ایمنی، دوباره فعال شود. نتیجه این بازفعالسازی، راشهای پوستی دردناک و سوزانندهای است که در برخی موارد به التهابهای گسترده در بدن میانجامند. بر اساس آمار، از هر سه نفر، یک نفر در طول زندگی خود به زونا مبتلا میشود. از سال ۲۰۰۶، واکسن زونا در دسترس قرار گرفته و مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای آمریکا (CDC) تزریق دو دوز از آن را برای همه افراد بالای پنجاه سال توصیه میکند.
اما یافتههای تازه نشان میدهند که اثر این واکسن تنها به جلوگیری از راشهای پوستی محدود نمیشود. پژوهشگران آمریکایی با بررسی اطلاعات پزشکی بیش از ۳۸ هزار نفر با میانگین سنی ۶۹ سال دریافتند افرادی که واکسن زونا تزریق کرده بودند، پنجاه درصد کمتر در معرض ابتلا به زوال عقل عروقی قرار داشتند؛ نوعی زوال عقل که به دلیل اختلال در جریان خون مغز ایجاد میشود. افزون بر این، خطر لخته شدن خون در این افراد ۲۷ درصد، سکته قلبی و مغزی ۲۵ درصد، و مرگ ناشی از بیماریهای قلبیعروقی ۲۱ درصد کمتر بود.
دکتر علی دهقانی، پژوهشگر اصلی این مطالعه از دانشگاه کیس وسترن رزرو، در گفتوگو با Medical News Today توضیح میدهد:
«واکسنها فقط از عفونت جلوگیری نمیکنند، بلکه میتوانند نحوه پاسخ بدن به التهاب را نیز تغییر دهند. ویروس زونا یکی از عواملی است که حتی پس از فروکش کردن علائم پوستی، میتواند به قلب، رگها و مغز آسیب برساند. واکسن با مهار التهابها، میتواند از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کند.»
او اضافه میکند که این یافتهها نشان میدهند واکسنها تنها برای پیشگیری از یک بیماری خاص نیستند، بلکه میتوانند به عنوان ابزاری برای تقویت سلامت عمومی و پیشگیری از پیامدهای گستردهتر در بدن عمل کنند. در واقع، کنترل زودهنگام التهاب از طریق واکسیناسیون، ممکن است اثرات بلندمدتی بر سلامت مغز، قلب و طول عمر داشته باشد.
از سوی دیگر، دکتر مانیشا پارولکار، متخصص سالمندان از مرکز پزشکی دانشگاه هکنسک نیوجرسی، میگوید:
«این نتایج برای بیماران مبتلا به دمانس یا در معرض آن، نویدبخش است. اگر بتوانیم تأیید کنیم که واکسن زونا با کاهش التهاب عصبی از افت شناختی جلوگیری میکند، به نوعی راه جدید برای پیشگیری از زوال عقل دست یافتهایم.»
پژوهشگران هنوز در تلاشاند تا دریابند آیا ویروس واریسلا زوستر مستقیماً در بروز زوال عقل نقش دارد یا خیر، اما شواهد نشان میدهند مهار واکنشهای التهابی ناشی از آن، فواید گستردهای برای سلامت دارد. دکتر چنگهان چن، متخصص قلب نیز این یافتهها را تأیید کرده و گفته است:
«واکسیناسیون علیه زونا ممکن است هم برای قلب و هم برای مغز اثر محافظتی داشته باشد. این موضوع افق تازهای برای درک ما از فواید واکسنها میگشاید.»
بهاینترتیب، واکسن زونا دیگر تنها سپری برای پیشگیری از یک بیماری دردناک پوستی نیست؛ بلکه به نظر میرسد میتواند به محافظی نیرومند برای مغز، قلب و سلامت طولانیمدت انسان بدل شود.
بیماری مرتبط
زونا
بیماری زونا، نوعی بیماری ویروسی است که پس از ابتلا به آبله مرغان، این ویروس در نزدیکی بافت های عصبی باقی می ماند و بعد از سال ها...
بیماری مرتبط
زوال عقل (دمانس)
زوال عقل یا دمانس مجموعه ای از علائم پیچیده است که منجر به تحلیل رفتن توانایی شناختی فرد شده و علائم آن از فراموشی فراتر رفته و...
ثبت دیدگاه
دیدگاه خود را درباره این مطلب بنویسید.