پانتوتنیک اسید (ویتامین B5)، ویتامینی از خانواده بزرگ ویتامین های گروه B هست که کمبود آن می تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود. برای استفاده بهینه از کربوهیدرات ها، چربی ها و پروتئین ها در فرآیند سوخت و ساز بدن، بدن ما به این عنصر ضروری وابسته است. در ادامه اطلاعاتی درباره اثر ویتامین B5، عوارض جانبی و میزان مصرف آن ارائه می شود.
نگاهی به ویتامین ب۵ - B5 (پانتوتنیک اسید)
پانتوتنیک اسید که با نام ویتامین B5 نیز شناخته می شود، یک ماده مغذی ضروری است که به طور گسترده در منابع غذایی گیاهی و حیوانی یافت می شود. گوشت، سبزیجات، غلات کامل، حبوبات، تخم مرغ و شیر از جمله منابع غنی این ویتامین هستند.
ویتامین B5 نقش حیاتی در متابولیسم بدن ایفا می کند و به بدن کمک می کند تا از کربوهیدرات ها، پروتئین ها و چربی ها به نحو احسن استفاده کند. علاوه بر این، برای حفظ سلامت پوست ضروری است.
پانتوتنیک اسید به اشکال مختلفی از جمله دی پانتوتنیک اسید، دکسپانتنول و کلسیم پانتوتنات در دسترس است. دکسپانتنول و کلسیم پانتوتنات، مواد شیمیایی هستند که در آزمایشگاه از دی پانتوتنیک اسید تولید می شوند.
کمبود پانتوتنیک اسید یکی از دلایل اصلی مصرف این ویتامین است. دکسپانتنول، ماده ای مشابه پانتوتنیک اسید، گاهی اوقات برای درمان تحریکات پوستی، تورم بینی و تسریع روند بهبود زخم ها استفاده می شود، با این حال، شواهد علمی کافی برای حمایت از این کاربردها وجود ندارد.
کاربردها و اثربخشی ویتامین ب۵ - B5 (پانتوتنیک اسید)
موارد مصرفی که اثربخشی آن ها به طور ثابت شده تأیید شده است:
-
درمان کمبود پانتوتنیک اسید: مصرف روزانه ۵ تا ۱۰ میلی گرم پانتوتنیک اسید به صورت خوراکی، از کمبود این ویتامین پیشگیری کرده و آن را درمان می کند.
موارد مصرفی که اثربخشی آن ها محتمل است:
- شواهد کافی و قطعی مبنی بر اینکه دکسپانتنول (ماده ای مشابه پانتوتنیک اسید) بتواند به طور چشمگیری از آسیب های پوستی ناشی از پرتو درمانی (درماتیت شدید) پیشگیری یا شدت آن را کاهش دهد، وجود ندارد. با این حال، به دلیل خواص مرطوب کننده و بهبوددهنده زخمی که دارد، هنوز هم به عنوان یک درمان کمکی در برخی پروتکل ها استفاده می شود. برای استفاده از این ماده حتماً باید با تیم درمانی و پزشک انکولوژیست خود مشورت نمایید.
تحقیقات برای استفاده از پانتوتنیک اسید در موارد دیگر نیز در حال انجام است، اما اطلاعات کافی و قابل اعتماد برای تعیین اثربخشی آن در این موارد وجود ندارد.
عوارض جانبی ویتامین ب۵ - B5 (پانتوتنیک اسید)
مصرف خوراکی: مصرف پانتوتنیک اسید برای اکثر افراد احتمالاً بی خطر است. مقدار توصیه شده برای بزرگسالان ۵ میلی گرم در روز است. به نظر می رسد مقادیر بیشتر (تا ۱ گرم) نیز برای اکثر افراد بی خطر باشد. با این حال، مصرف مقادیر بالاتر، احتمال بروز عوارض جانبی مانند اسهال را افزایش می دهد.
مصرف موضعی (روی پوست)، اسپری بینی و قطره چشمی: استفاده کوتاه مدت از پانتوتنیک اسید و مواد شیمیایی مرتبط با آن (مانند دکسپانتنول) در این اشکال دارویی احتمالاً بی خطر است.
هشدارها و احتیاطات ویژه در مصرف ویتامین ب۵ - B5 (پانتوتنیک اسید)
بارداری: مصرف پانتوتنیک اسید از طریق خوراکی در دوران بارداری احتمالاً بی خطر است. میزان مصرف توصیه شده در این دوران ۶ میلی گرم در روز است.
شیردهی: مصرف پانتوتنیک اسید از طریق خوراکی در دوران شیردهی احتمالاً بی خطر است. میزان مصرف توصیه شده در این دوران ۷ میلی گرم در روز است.
کودکان: مصرف پانتوتنیک اسید از طریق خوراکی و استفاده موضعی (روی پوست) برای کودکان احتمالاً بی خطر است.
تداخلات دارویی ویتامین ب۵ - B5 (پانتوتنیک اسید)
در حال حاضر، اطلاعاتی در مورد تداخلات دارویی ویتامین B5 (پانتوتنیک اسید) با سایر داروها یا مکمل ها در دسترس نیست.
مقدار مصرف ویتامین ب۵ - B5 (پانتوتنیک اسید)
پانتوتنیک اسید به طور گسترده در مواد غذایی از جمله گوشت، سبزیجات، غلات کامل، حبوبات، تخم مرغ و شیر یافت می شود.
مقدار مصرف توصیه شده روزانه (RDA) برای این ویتامین به شرح زیر است:
- بزرگسالان: ۵ میلی گرم در روز
- دوران بارداری: ۶ میلی گرم در روز
- دوران شیردهی: ۷ میلی گرم در روز
مقدار توصیه شده برای کودکان بسته به سن آن ها متفاوت است.
پانتوتنیک اسید معمولاً در مکمل ها، همراه با سایر ویتامین های گروه B، در قالب فرمولاسیون های ویتامین B کمپلکس استفاده می شود. دکسپانتنول، ماده ای مشابه پانتوتنیک اسید، در محصولات آرایشی، محصولات مراقبت از مو، پمادها، کرم ها، ژل ها، اسپری های بینی و قطره های چشمی موجود است.
برای تعیین بهترین مقدار مصرف برای شرایط خاص خود، حتماً با یک متخصص مراقبت های بهداشتی مشورت کنید.
جمع بندی نهایی
پانتوتنیک اسید (ویتامین B5) یکی از کلیدی ترین ویتامین های گروه B است که در سوخت و ساز انرژی بدن نقشی حیاتی دارد. این ویتامین به وفور در رژیم غذایی معمولی یافت می شود و کمبود آن نادر است. مصرف آن در دوزهای معمول و حتی دوزهای بالاتر تا ۱ گرم در روز (با احتمال اسهال) برای اکثر افراد ایمن تلقی می شود و هیچ تداخل دارویی شناخته شده ای ندارد. اصلی ترین کاربرد درمانی آن، پیشگیری و درمان کمبود ویتامین B5 است و شواهد کمی از اثربخشی آن در درمان های موضعی یا سایر بیماری ها حمایت می کند.
ثبت دیدگاه
دیدگاه خود را درباره این مطلب بنویسید.