تراخم، نوعی عفونت است که هر دو چشم را درگیر می کند. این بیماری، شایع ترین عامل نابینایی ناشی از عفونت باکتریایی در دنیا می باشد. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز تراخم، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
تراخم نوعی عفونت باکتریایی است که روی چشم تأثیر می گذارد. این بیماری توسط باکتری کلامیدیا تراکوماتیس ایجاد می شود. تراخم مسری است و از طریق تماس با چشم ها، پلک ها و ترشحات بینی یا گلوی فرد آلوده منتشر می شود. همچنین می تواند با دست زدن به وسایل آلوده مانند دستمال منتقل شود.
در ابتدا، تراخم باعث خارش خفیف و سوزش چشم و پلک شده و سپس تورم پلک ها و ترشح چرک از چشم دیده می شود. التهاب درمان نشده می تواند منجر به نابینایی شود.
درمان این بیماری مهمترین روش قابل پیشگیری نابینایی در سراسر جهان است. بیشتر موارد تراخم در مناطق فقیر آفریقا رخ می دهد، جایی که 85٪ از افراد مبتلا به بیماری در آن ساکن هستند. در مناطقی که تراخم شایع است، نرخ عفونت در بین کودکان زیر 5 سال تا 60٪ یا بیشتر نیز می رسد.
درمان زودهنگام به پیشگیری از بروز عوارض بیماری کمک می کند.
علائم و نشانه های تراخم معمولاً هر دو چشم را تحت تأثیر قرار می دهد و شامل موارد زیر است:
کودکان خردسال، مستعد ابتلا به عفونت هستند. بیماری به کندی پیشرفت می کند و علائم دردناک تر، معمولاً سریع ظاهر نمی شود.
سازمان جهانی بهداشت (WHO) پنج مرحله را در تراخم بیان کرده است:
همه علائم تراخم در پلک فوقانی شدیدتر از پلک تحتانی هستند. بدون مداخله درمانی، یک روند بیماری که از کودکی شروع می شود می تواند تا بزرگسالی ادامه یابد.
اگر دچار خارش یا تحریک چشم یا ترشح از چشم هستید، به خصوص اگر در منطقه خاصی زندگی می کنید یا اخیراً به منطقه ای که تراخم شایع است، سفر کرده اید، با پزشک خود تماس بگیرید. تراخم یک بیماری مسری است. درمان در اسرع وقت به جلوگیری از شدت عفونت کمک می کند.
تراخم توسط زیرگروه های خاصی از کلامیدیا تراکوماتیس ایجاد می شود که نوعی باکتری است و می تواند باعث عفونت مقاربتی کلامیدیا نیز شود.
تراخم از طریق تماس با ترشحات چشم یا بینی فرد مبتلا منتقل می شود. دست ها، لباس ها، حوله ها و حشرات می توانند مسیرهای انتقال باشند. در کشورهای در حال توسعه، مگس های چشم نیز عامل انتقال هستند.
عواملی که خطر ابتلا به تراخم را افزایش می دهند عبارتند از:
یک دوره تراخم ناشی از کلامیدیا تراکوماتیس به راحتی با تشخیص زودهنگام و استفاده از آنتی بیوتیک ها قابل درمان است. عفونت های مکرر یا ثانویه می تواند منجر به عوارضی شود، از جمله:
در صورت درمان با آنتی بیوتیک یا جراحی، عفونت مجدد همیشه نگران کننده است. برای محافظت از خود و برای ایمنی دیگران، مطمئن شوید که اعضای خانواده یا کسانی که با آنها زندگی می کنید غربالگری می شوند و در صورت لزوم برای تراخم تحت درمان قرار می گیرند.
تراخم می تواند در سراسر جهان رخ دهد، اما در آفریقا، آسیا، آمریکای لاتین، خاورمیانه و حاشیه اقیانوس آرام شایع تر است. هنگامی که در مناطقی هستید که تراخم شایع است، رعایت بهداشت می تواند به جلوگیری از عفونت کمک کند.
اقدامات بهداشتی مناسب عبارتند از:
واکسن تراخم در دسترس نمی باشد، اما امکان پیشگیری وجود دارد. WHO با هدف حذف بیماری تا سال 2020، راهبردی را برای پیشگیری از تراخم ایجاد کرده است. در حالی که این هدف کاملاً محقق نشده است، موارد تراخم به شدت کاهش یافته است. این استراتژی با عنوان SAFE شامل موارد زیر است:
پزشک می تواند تراخم را از طریق معاینه جسمی یا با ارسال نمونه ای از باکتری از چشم به آزمایشگاه برای تست تشخیص دهد. اما تست های آزمایشگاهی همیشه در مکان هایی که تراخم شایع است در دسترس نمی باشند.
گزینه های درمانی تراخم به مرحله بیماری بستگی دارد.
در مراحل اولیه تراخم، درمان با آنتی بیوتیک به تنهایی برای از بین بردن عفونت کافی است. پزشک پماد چشمی تتراسایکلین یا آزیترومایسین خوراکی (زیتروماکس) را تجویز می کند. به نظر می رسد آزیترومایسین موثرتر از تتراسایکلین باشد.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) توصیه می کند که آنتی بیوتیک به کل جامعه زمانی که بیش از 10 درصد از کودکان مبتلا به تراخم هستند، تجویز شود. هدف این دستورالعمل، درمان هر فردی است که در معرض تراخم قرار گرفته است تا شیوع تراخم کاهش یابد.
برای درمان مراحل بعدی تراخم (از جمله بدشکلی های دردناک پلک) نیاز به جراحی وجود دارد.
در جراحی، چرخش پلک (چرخش دولاملار تارسال)، پزشک یک برش در پلک زخمی ایجاد می کند و مژه ها را دور از قرنیه می چرخاند. این روش پیشرفت اسکار قرنیه را محدود می کند و به جلوگیری از، از دست دادن بیشتر بینایی کمک می کند.
اگر قرنیه به اندازه ای کدر شده است که بینایی را به شدت مختل کرده است، پیوند قرنیه گزینه ای است که می تواند بینایی را بهبود بخشد.
در برخی موارد روشی برای برداشتن مژه وجود دارد. این روش نیاز به انجام مکرر خواهد داشت.
اگر علائم التهاب ملتحمه دیده شود، احتمالاً با مراجعه به پزشک مراقبت های اولیه شروع می شود، یا بلافاصله به یک متخصص چشم (چشم پزشک) ارجاع داده می شوید. هنگام ملاقات با پزشک، بپرسید که آیا در این مدت نیاز به انجام کار خاصی مانند دور نگه داشتن فرزند از مدرسه و محیط اطراف یا مراقبت از کودک می باشد یا خیر.
در اینجا اطلاعاتی وجود دارد که برای آمادگی شخص جهت ملاقات با پزشک کمک می کند.
قبل از قرار ملاقات خود فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:
برای سوزش چشم، برخی از سوالات اساسی که بهتر است از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
پزشک احتمالاً تعدادی سوال می پرسد، مانند:
در حالی که منتظر قرار ملاقات خود هستید، بهداشت را رعایت کنید تا با انجام این مراحل، احتمال شیوع بیماری خود را کاهش دهید: