تومورهای نورواندوکرین، از تومورهای نادری هستند که ممکن است در بسیاری از اندام های مختلف بدن ایجاد شوند. این تومورها از سلول های عصبی- هورمونی (سلولهای نورواندوکرین) آغاز می شوند. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز تومورهای نورواندوکرین، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
تومورهای نورواندوکرین چیست؟
تومورهای نورواندوکرین، در سلول هایی به نام سلول های نورواندوکرین ایجاد می شوند. سلولهای نورواندوکرین ویژگی هایی مشابه سلول های عصبی و سلولهای تولید کننده هورمون دارند.
تومورهای نورو اندوکرین نادر هستند و می توانند در هر نقطه از بدن ایجاد شوند. بیشتر تومورهای نورو اندوکرین در ریه ها، آپاندیس، روده کوچک، راست روده و پانکراس تشکیل می شوند.
انواع مختلفی از این تومورها وجود دارند. برخی به آرامی رشد می کنند و برخی رشد بسیار سریعی دارند. برخی از آنها هورمون های اضافی نیز تولید می کنند برخی دیگر هورمون ترشح نمی کنند یا به اندازه ای ترشح ندارند که باعث ایجاد علائم شوند.
تشخیص و درمان تومورهای نورواندوکرین بستگی به نوع تومور، محل قرارگیری آن، تولید هورمون های اضافی، میزان شدت بیماری و گسترش به دیگر نقاط بدن دارد.
علائم تومورهای نورواندوکرین
این تومورها همیشه در ابتدا علائم و نشانه هایی ایجاد نمی کنند. علائمی که ممکن است مشاهد شود به محل تومور و تولید هورمون های اضافی بستگی دارد.
به طور کلی، علائم و نشانه های بیماری شامل موارد زیر هستند:
درد ناشی از تومور در حال رشد
یک توده در حال رشد که زیرپوست حس می شود.
احساس خستگی غیرمعمول
کاهش وزن بدون دلیل
ممکن است عوامل زیر نیز در این بیماری رخ دهد:
برافروختگی پوست
اسهال
تکرر ادرار
افزایش حس تشنگی
سرگیجه
لرز
عارضه های پوستی (عارضه های قرمز پوست)
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر علائم و نشانه ها تداوم پیدا کرد و به موضوعی نگران کننده تبدیل شد به پزشک مراجعه کنید.
علل ابتلا به تومورهای نورواندوکرین
علت دقیق ایجاد این تومور ها مشخص نیست. این سرطان ها در سلول های نورواندوکرین شروع می شوند که ویژگی هایی مشابه سلول های عصبی و سلول های تولید کننده هورمون ها دارند. سلول های نورواندوکرین در سراسر بدن وجود دارند.
این تومور ها هنگامی به وجود می آیند که تغییراتی (جهش) در DNA سلول ها ایجاد شود. DNA سلول حاوی دستورالعمل هایی است که به سلول می گوید چه کاری باید انجام دهد. این تغییرات به سلول ها دستور تکثیر سریع داده و تومور تشکیل می دهند.
برخی از تومورهای نورواندوکرین رشد بسیار آهسته ای دارند. برخی دیگر از سرطان های تهاجمی هستند که به بافت طبیعی بدن حمله کرده و از بین می روند و یا به سایر قسمت های بدن گسترش می یابند (متاستاز می دهند).
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
تومورهای نورواندوکرین در افرادی که سندرم های ژنتیکی دارند، باعث افزایش احتمال ابتلا به سرطان می شوند. نمونه های این حالت عبارتند از:
آزمایش ها و روش هایی که برای تشخیص این تومور انجام می شود، به محل قرارگیری تومور در بدن بستگی دارد. به طور کلی، آزمایش ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
معاینه جسمی. ممکن است پزشک برای درک بهتر علائم و نشانه های بیماری، شخص را معاینه کند. پزشک، گره های لنفاوی متورم و یا وجود هرگونه نشانه از تولید بیش از حد هورمون را بررسی می کند.
آزمایش هایی برای بررسی تولید زیاد هورمون. معمولاً پزشک آزمایش خون یا ادرار را برای بررسی وجود علائم هورمون های اضافی که در برخی موارد توسط تومورهای نورواندوکرین تولید می شوند را تجویز می کند.
آزمایش های تصویربرداری. آزمایش های تصویربرداری مانند سونوگرافی، سی تی اسکن و ام آر آی برای درک بهتر وضعیت تومور انجام می شود. برای تومورهای نورواندوکرین، گاهی اوقات تصاویر با استفاده از توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) با یک ردیاب رادیواکتیو ایجاد می شود که به صورت داخل وریدی تزریق می شوند.
نمونه برداری از بافت. برای نمونه برداری از سلول ها، پزشک بر اساس شرایط بیمار یک لوله باریک و بلند با نور و دوربین در انتهای آن وارد ریه ها (برونکوسکوپی)، مری (آندوسکوپی) یا مقعد (کولونوسکوپی) فرد می کند. در برخی موارد، برای جمع آوری نمونه بافتی انجام جراحی لازم است.
در صورتی که احتمال گسترش تومور نورو اندوکرین به دیگر قسمت های بدن وجود داشته باشد، پزشک آزمایش های دیگری برای تعیین میزان سرطان انجام خواهد داد.
درمان تومورهای نورواندوکرین
گزینه های درمانی برای این بیماری بر اساس نوع تومور، محل آن و علائم و نشانه های تولید بیش از حد هورمون تعیین می شود.
به طور کلی، گزینه های درمان تومور نورواندوکرین شامل موارد زیر است:
عمل جراحي. برای برداشتن تومور از جراحی استفاده می شود. در صورت امکان، جراح سعی می کند تا کل تومور و برخی از بافت های سالم اطراف آن را بردارد. اگر نتوان تومور را به طور کامل برداشت، جراح سعی می کند تا حد امکان از میزان آن کم کند.
شیمی درمانی. در شیمی درمانی از داروهای قوی برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می شود. این داروها را می توان به صورت تزریقی یا به شکل قرص مصرف کرد. در صورت احتمال به عود تومور نورو اندوکرین پس از جراحی، انجام شیمی درمانی توصیه می شود. همچنین برای تومورهای پیشرفته ای که با جراحی از بین نمی روند نیز می توان از این روش استفاده کرد.
درمان دارویی هدفمند. درمان های دارویی هدفمند روی ناهنجاری های خاص موجود در سلول های تومور متمرکز هستند. این داروها، با توقف این ناهنجاری ها، باعث مرگ سلول های تومور می شوند. درمان دارویی هدفمند معمولاً با شیمی درمانی پیشرفته ترکیب می شوند.
رادیوتراپی با گیرنده پپتید (PRRT). در این روش، از داروهای ترکیبی استفاده می شود تا سلولهای سرطانی با مقدار کمی ماده رادیواکتیو مورد هدف قرار گیرند و سپس به طور مستقیم در معرض اشعه قرار می گیرند.
از نوعی داروی PRRT به نام لوتیشیوم لو 177 دوتاتات (Lutathera) برای درمان این سرطان ها استفاده می شود.
داروهایی برای کنترل بیش از حد هورمون. اگر تومور نورو اندوکرین خارج از حد هورمون ترشح کند، پزشک داروهایی را برای کنترل علائم بیمار تجویز می کند.
رادیوتراپی (پرتو درمانی). در پرتودرمانی از پرتوهای انرژی قوی مانند اشعه ایکس و پروتون ها برای از بین بردن سلول های تومور استفاده می شود. برخی از انواع تومورهای نورواندوکرین می توانند به پرتودرمانی پاسخ دهند. اگر جراحی جزء گزینه های مناسب برای بیمار نباشد، پرتودرمانی توصیه می شود.
بسته به شرایط و نوع تومور غدد نورواندوکرین، می توان سایر درمان ها را نیز توصیه کرد.
راهکارهایی برای کنار آمدن با بیماری
تشخیص سرطان می تواند زندگی را برای همیشه تغییر دهد. هر فرد روش خود را برای کنار آمدن با تغییرات عاطفی و جسمی که سرطان به وجود می آورد پیدا می کند. اما در ابتدای تشخیص، گاهی اوقات دشوار است که بدانید چه باید کرد.
در اینجا چند راهکار ساده برای کنار آمدن با بیماری آمده است:
برای تصمیم گیری درباره مراقبت از خود به اندازه کافی درباره سرطان بیاموزید. از پزشک خود در مورد سرطان خود، از جمله گزینه های درمانی و در صورت تمایل، پیش آگهی خود بپرسید. با کسب اطلاعات بیشتر در مورد سرطان، ممکن است در تصمیم گیری در مورد درمان اعتماد به نفس بیشتری پیدا کنید.
دوستان و خانواده را نزدیک خود نگه دارید. قوی نگه داشتن روابط نزدیک به شما کمک می کند تا با سرطان مقابله کنید. دوستان و خانواده می توانند پشتیبانی عملی لازم را از قبیل کمک به مراقبت از خانه در صورت بستری بودن در بیمارستان فراهم کنند و هنگامی که احساس نا امیدی کنید می توانند از نظر عاطفی شما را حمایت کنند.
شنونده خوبی پیدا کنید که مایل باشد به صحبت های شما درباره امیدها و ترس های شما گوش دهد. این ممکن است یکی از دوستان یا اعضای خانواده باشد. صحبت با یک مشاور، مددکار اجتماعی پزشکی، یا گروه پشتیبانی سرطان نیز ممکن است مفید باشد. از پزشک خود در مورد گروه های پشتیبانی سوال کنید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
در صورت بروز هرگونه علائم یا نشانه نگران کننده، به پزشک عمومی مراجعه کنید. پزشک امکان دارد برای بررسی بیشتر علائم آزمایش هایی را تجویز کند.
در ادامه برخی از اطلاعات مورد نیاز برای ملاقات با پزشک ذکر شده است.
آن چه می توانید انجام دهید
اگر پیش از ملاقات با پزشک پرهیز خاصی مثل پرهیز غذایی لازم است، از آن مطلع شده و آن را رعایت کنید.
اطلاعات شخصی مهم خود را یادداشت کنید، از جمله هرگونه استرس یا تغییر عمده که به تازگی در زندگی تان رخ داده است.
فهرستی از داروهای مصرفی خود تهیه کنید، همچنین ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید را نیز به پزشک اطلاع دهید.
یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان را به همراه خود ببرید تا تمامی گفته های پزشک را به خاطر داشته باشید.
سوال هایی که می خواهید از پزشک بپرسید را یادداشت کنید.
وقت ملاقات با پزشک محدود است، بنابراین تهیه لیستی از سوالات به بیمار کمک می کند تا از این زمان به بهترین شکل استفاده کنید. در صورت اتمام زمان، سوالات خود را از مهمترین تا کم اهمیت ترین لیست کنید. برخی سوالاتی که درباره انواع تومورهای اعصاب و غدد لازم است از پزشک خود بپرسید، شامل موارد زیر هستند:
مبتلا به چه نوع تومور نورو اندوکرینی هستم؟
نتایج آزمایش ها چه چیزی را نشان می دهند؟
آیا لازم است آزمایش یا روش درمانی دیگری نیز انجام شود؟
ازچه گزینه های درمانی می توان استفاده کرد؟
احتمال بروز چه عوارض جانبی برای هر درمان وجود دارد؟
تاثیر هر روش درمانی بر زندگی چیست؟
کدام گزینه درمانی برای من مناسب تر است؟
برای تصمیم گیری درباره درمان، چقدر فرصت دارم؟
آیا نیاز به دریافت مشاوره بیشتر وجود دارد؟ هزینه آن چقدر است و آیا بیمه من آن را پوشش می دهد؟
آیا بروشور یا منابع دیگری وجود دارد که بتوان از آنها استفاده کرد؟ مراجعه به چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟
علاوه بر این سوالات، در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک احتمالاً تعدادی سوال از بیمار می پرسد. آماده بودن برای پاسخ دادن به آنها در زمان ملاقات صرفه جویی خواهد کرد.
سوالاتی که پزشک ممکن است از بیمار بپرسد شامل موارد زیر است:
