سندروم کارسینوئید، یکی از اصلی ترین عوارض ابتلا به دسته ای از تومورهای نورواندوکرین می باشد. علائم این عارضه معمولاً به صورت علائم گوارشی، گرگرفتگی و ناراحتی های تنفسی بروز می کند. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز سندرم کارسینوئید، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
نگاه کلی
سندرم کارسینوئید زمانی اتفاق می افتد که یک تومور سرطانی نادر به نام تومور کارسینوئید ترکیبات شیمیایی خاصی را در جریان خون ترشح کرده و باعث ایجاد علائم و نشانه های مختلف می شود. تومور کارسینوئید، که نوعی تومور نورواندوکرین است، اغلب در دستگاه گوارش یا ریه ها رخ می دهد.
سندرم کارسینوئید معمولاً در افرادی اتفاق می افتد که تومورهای پیشرفته کارسینوئید دارند. درمان سندرم کارسینوئید معمولاً شامل درمان سرطان نیز می باشد. با این حال، از آنجا که اکثر تومورهای کارسینوئید تا زمانی که پیشرفت نکرده اند، سندرم کارسینوئید ایجاد نمی کنند، بنابراین نیازی به درمان ندارند. همچنین در صورت درمان برای تسکین علائم سندرم کارسینوئید و ایجاد شرایط راحت تر، ممکن است داروهایی توصیه شود.
علائم
علائم و نشانه های سندرم کارسینوئید بستگی به ترکیبات شیمیایی ترشح شده توسط تومورهای کارسینوئیدی به جریان خون دارد.
شایع ترین علائم سندرم کارسینوئید عبارتند از:
قرمز شدن یا گرگرفتگی پوست. ممکن است در پوست صورت و بخش بالایی قفسه سینه احساس گرما ایجاد شده و یا تغییر رنگی از صورتی تا بنفش رخ دهد. گرگرفتگی در این بخش ها ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت یا بیشتر طول بکشد. گرگرفتگی ممکن است بدون هیچ دلیل مشخصی اتفاق بیفتد، گرچه گاهی اوقات می تواند در اثر استرس، ورزش یا نوشیدن الکل نیز ایجاد شود.
ضایعات پوستی در صورت. رگه هایی شبیه به تار عنکبوت به رنگ ارغوانی بر روی بینی و یا لب بالایی ممکن است ظاهر شود.
اسهال. تکرر در دفع و آبکی بودن مدفوع که گاهی اوقات با درد شکم نیز همراه است، ممکن است در افرادی که سندرم کارسینوئید دارند، ایجاد شود.
مشکلات تنفسی. علائم و نشانه هایی شبیه آسم، مانند خس خس سینه و تنگی نفس، ممکن است همزمان با احساس گرگرفتگی پوست بروز کند.
افزایش ضربان قلب. افزایش دوره ای ضربان قلب می تواند نشانه ای از سندرم کارسینوئید باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورتی که متوجه علائمی شدید که شما را نگران کرد بلافاصله باید به پزشک مراجعه کنید.
علل بیماری
سندرم کارسینوئید توسط تومور کارسینوئید ایجاد می شود که باعث ترشح سروتونین یا سایر ترکیبات شیمیایی در جریان خون می شود. تومورهای کارسینوئید اغلب در دستگاه گوارش، از جمله معده، روده کوچک، آپاندیس، روده بزرگ و رکتوم، رخ می دهند.
تنها درصد کمی از تومورهای کارسینوئید ترکیبات شیمیایی را ترشح می کنند که می تواند باعث ایجاد سندرم کارسینوئید شود. زمانی که این تومورها ترکیبات شیمیایی را ترشح می کنند، کبد قبل از اینکه این ترکیبات فرصتی برای عبور از بدن و ایجاد علائم داشته باشند، آنها را خنثی می کند. با این حال، زمانی که تومور پیشرفته کرده و به خود کبد حمله کند (متاستاز می دهد)، ترکیبات شیمیایی ترشح شده، قبل از رسیدن به جریان خون خنثی نمی شوند. بیشتر افرادی که سندرم کارسینوئید را تجربه می کنند، معمولا دارای نوعی سرطان پیشرفته هستند که به کبد گسترش یافته است.
برخی تومورهای کارسینوئیدی اولیه نیز می توانند باعث ایجاد سندرم کارسینوئید شوند. برای مثال، تومورهای ریوی کارسینوئیدی (کارسینوئید ریه) که ترکیبات شیمیایی را به جریان خون ترشح می کند معمولا در بالاترین سطح از کبد انجام می شوند، بنابراین نمی توانند مواد شیمیایی را تجزیه کرده و از بین ببرند.
از طرف دیگر، تومورهای کارسینوئید در روده نیز ترکیبات شیمیایی را در خون ترشح می کنند که قبل از رسیدن به سایر اندام های بدن، ابتدا باید از کبد عبور کند. کبد نیز معمولا ترکیبات شیمیایی را قبل از آن که بر بدن تاثیر بگذارند خنثی می کند.
به طور کلی دلیل بروز تومورهای کارسینوئیدی مشخص نیست.
عوارض بیماری
سندرم کارسینوئید می تواند عوارض زیر را ایجاد کند:
بیماری قلبی کارسینوئیدی. برخی از افراد مبتلا به سندرم کارسینوئید به بیماری قلبی کارسینوئید نیز مبتلا می شوند. این بیماری باعث ایجاد اختلال در دریچه های قلب می شود و عملکرد صحیح آنها را مختل می کند. در نتیجه ممکن است این دریچه ها نشت کنند. علائم و نشانه های بیماری کارسینوئید قلب شامل خستگی و تنگی نفس است. همچنین کارسینوئید بیماری قلبی در نهایت می تواند منجر به نارسایی قلبی شود. ترمیم جراحی دریچه های آسیب دیده قلب می تواند یک گزینه مناسب باشد.
بحران کارسینوئید. بحران کارسینوئید باعث ایجاد درجه شدیدی از گرگرفتگی، فشار خون پایین، گیجی و دشواری در تنفس می شود. بحران کارسینوئید می تواند در افراد مبتلا به تومورهای کارسینوئید اتفاق بیفتد که در معرض عوامل محرک خاصی از جمله بی حسی یا بیهوشی که در حین جراحی استفاده می شوند، قرار بگیرند. بحران کارسینوئید می تواند کشنده نیز باشد. پزشک ممکن است قبل از جراحی داروهایی برای کاهش خطر بحران کارسینوئید تجویز کند.
تشخیص
پزشک علائم و نشانه ها را ارزیابی می کند تا سایر علل احتمالی در مورد قرمز شدن پوست و اسهال را رد کند. اگر علت مشخص دیگری یافت نشد پزشک ممکن است به وجود سندرم کارسینوئید مشکوک شود.
برای تأیید تشخیص، پزشک انجام آزمایش های بیشتری را توصیه خواهد کرد. برخی آزمایش ها عبارتند از:
آزمایش ادرار. ادرار می تواند حاوی ماده ای باشد که هنگام تجزیه سروتونین در بدن ایجاد می شود. مقدار بیش از حد این ماده در ادرار می تواند نشان دهنده تولید بیش از حد سروتونین در بدن باشد. این ماده شیمیایی معمولاً توسط تومورهای کارسینوئید ترشح می شود.
آزمایش خون. نمونه خون می تواند حاوی مقادیر زیادی از موادی باشد که توسط برخی تومورهای کارسینوئید آزاد می شود.
تصویربرداری. برای تعیین محل تومور اولیه کارسینوئید و تعیین میزان گسترش آن، از آزمایش های تصویربرداری استفاده می شود. پزشک معمولاً انجام سی تی اسکن از شکم را توصیه می کند، زیرا بیشتر تومورهای کارسینوئید در دستگاه گوارش یافت می شوند. اسکن های دیگر، مانند ام آر آی یا اسکن های هسته ای، نیز می تواند در شرایط خاصی مفید باشد.
استفاده از یک اسکوپ یا دوربین برای دیدن داخل بدن. پزشک ممکن است از یک لوله باریک و بلند مجهز به لنز یا دوربین برای بررسی بیشتر داخل بدن استفاده کند. آندوسکوپی، که به صورت عبور یک لوله باریک (اسکوپ) از گلو است، می تواند به پزشک کمک کند تا داخل دستگاه گوارش را ببیند. برونکوسکوپی، که در آن با استفاده از اسکوپ، می توان تومورهای کارسینوئید ریه را مشاهده نمود. استفاده از اسکوپ درون رکتوم (کولونوسکوپی) نیز می تواند به تشخیص تومورهای کارسینوئید رکتوم کمک کند.
برداشتن بخشی از بافت برای آزمایش آزمایشگاهی. ممکن است یک نمونه از بافت تومور (نمونه برداری) برای تأیید تشخیص برداشته شود. نوع نمونه به محل قرارگیری تومور بستگی دارد.
درمان
درمان سندرم کارسینوئید عبارت است از درمان سرطان و هم چنین استفاده از داروهایی که بتوان علائم سندرم کارسینوئید را کنترل کرد.
گزینه های درمان سندرم کارسینوئید عبارتند از:
عمل جراحی. جراحی به منظور برداشت تومور سرطانی و بافت های اطراف آن می تواند به عنوان یک گزینه در نظر گرفته شود.
استفاده از داروهایی برای مهار سلول های سرطانی تا مانع از ترشح ترکیبات شیمیایی شوند. تزریق داروهای اکتروتاید (ساندوستاتین) و لانرئوتاید (انبار سوماتولین) می تواند علائم و نشانه های سندرم کارسینوئید، از جمله گرگرفتگی پوست و اسهال را کاهش دهد. دارویی به نام تلوتریستات را می توان با این داروها ترکیب کرد تا اسهال ناشی از سندرم کارسینوئید را کنترل کند.
داروهای رادیواکتیو. گیرنده پپتید رادیونوکلئید (PRRT) نوعی ترکیبی دارویی است که سلولهای سرطانی را توسط یک ماده رادیواکتیو که باعث نابودی آنها می شود، جستجو می کند. در PRRT برای تومورهای کارسینوئید، دارویی که به بدن تزریق شده به سلول های سرطانی منتقل می شود که معمولا به سلول ها متصل شده و اشعه را مستقیماً به آنها می تاباند. این روش درمانی در افرادی که سرطان پیشرفته دارند و به سایر درمان ها پاسخ نداده اند، استفاده می شود.
قطع خونرسانی به تومورهای کبدی. در روشی به نام امبولیزاسیون شریان کبدی، پزشک یک سوند را از طریق یک سوزن نزدیک کشاله ران وارد می کند و آن را تا رگ اصلی که خون را به کبد (شریان کبدی) می رساند، ادامه می دهد. پزشک ماده ای را تزریق می کند که برای مسدود شدن شریان کبدی طراحی شده و خون رسانی به سلول های سرطانی که به کبد منتشر شده اند، را قطع می کند. بدین ترتیب سلول های سالم کبدی با تکیه بر خون دیگر رگ های خونی زنده می مانند.
از بین بردن سلول های سرطانی کبد به وسیله گرما یا سرما درمانی. تخریب رادیوفرکانسی، گرما را از طریق سوزن به سلول های سرطانی کبد منتقل می کند و باعث مرگ سلول های سرطانی می شود. کرایوتراپی نیز روشی مشابه آن است، اما با فریز کردن تومور انجام می گیرد.
شیمی درمانی. در شیمی درمانی از داروهای قوی برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می شود. داروهای شیمی درمانی را می توان از طریق ورید (به صورت تزریق وریدی) یا به صورت قرص تجویز کرد، یا می توان از هر دو روش استفاده کرد.
سبک زندگی و درمان های خانگی
با پزشک خود در مورد اقدامات خودمراقبتی که ممکن است علائم و نشانه های بیماری را بهبود ببخشند، صحبت کنید. اقدامات خودمراقبتی نمی توانند جایگزین درمان شوند، اما می توانند مکمل آن باشند. در صورت لزوم از پزشک خود بپرسید:
از مصرف موادی که باعث گرگرفتگی پوست می شوند خودداری کنید. برخی از ترکیبات، مانند مصرف الکل یا وعده های غذایی سنگین، می تواند باعث گرگرفتگی شود. دلایلی که باعث گرگرفتگی شما می شود را بررسی کنید و سعی کنید از این عوامل جلوگیری کنید.
مصرف مولتی ویتامین. اسهال مزمن می تواند جذب ویتامین ها و مواد مغذی غذایی موجود در غذاهای مصرفی را برای بدن دشوار سازد. از پزشک خود بپرسید که آیا مصرف مولتی ویتامین می تواند گزینه خوبی برای شما باشد یا خیر.
راهکارهایی برای کنار آمدن با بیماری
با یافتن پاسخ این پرسش که چه چیزی منجر به بروز علائم سندرم کارسینوئید می شود می تواند به کاهش شدت آن ها کمک کرد. اما تشخیص بیماری نادری مانند سندرم کارسینوئید می تواند با استرس همراه باشد. برای یافتن راهی به منظور مقابله و کنارآمدن با تشخیص سرطان با تیم درمانی خود مشورت کنید و به نکات زیر توجه داشته باشید:
به اندازه کافی درباره سندرم کارسینوئید اطلاعات کافی کسب کنید تا در مورد درمان خود تصمیم بگیرید. در مورد شرایط خود از پزشک خود سوال کنید. از اعضای تیم درمانی خود بخواهید منابعی را پیشنهاد دهند که در آن می توانید اطلاعات بیشتری کسب کنید. آگاهی از شرایط خود ممکن است شما را قادر سازد تا درباره درمان خود بهتر تصمیم بگیرید.
با افراد مبتلا سندرم کارسینوئید صحبت کنید. گروه های پشتیبانی برای سندرم کارسینوئید به شما کمک می کنند تا با چالش های مشابه در بین افراد مبتلا به سندرم کارسینوئید آشنا شوید. درمورد گروه های موجود در منطقه خود از پزشک خود سوال کنید. سندرم کارسینوئید بیماری نوعی بیماری نادر است، بنابراین ممکن است لازم باشد با افراد خارج از منطقه نزدیک خود یا به صورت آنلاین ارتباط برقرار کنید.
مراقب خودتان باشید. سعی کنید شیوه زندگی سالمی داشته باشید. رژیم غذایی را با میوه ها و سبزیجات مورد استفاده قرار دهید. به طور روزمره فعالیت های ورزشی سبک انجام دهید. تا حد ممکن از میزان استرس ها بکاهید. به اندازه کافی بخوابید تا هنگام بیدار شدن احساس آرامش کنید. مراقب سلامت ذهن و بدن خود باشید به این ترتیب بهتر می توانید برنامه درمانی خود را برای سندرم کارسینوئید دنبال کنید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
در صورت مشاهده علائم و نشانه های نگران کننده، با مراجعه به پزشک خانواده شروع کنید. براساس یافته های پزشکی، ممکن است شخص به پزشک متخصص در زمینه بیماری های سیستم غدد درون ریز (متخصص غدد) ارجاع شود.
از آنجا که زمان ملاقات شما با پزشک مختصر است و از آنجا که اغلب اطلاعات زیادی برای دانستن وجود دارد، بهتر است که برای ویزیت پزشک آماده باشید. در اینجا برخی از اطلاعات برای کمک به شما در آماده شدن و انتظاراتی که از پزشک دارید، آورده شده است.
آن چه می توانید انجام دهید
از هرگونه محدودیت قبل از قرار ملاقات آگاه باشید. در زمان تعیین وقت، حتماً در رابطه با اقدامات لازم قبل از ملاقات با پزشک مانند محدود کردن رژیم غذایی سوال کنید.
علائمی که تجربه می کنید را یادداشت کنید، از جمله علائمی که به نظر می رسد ارتباطی با دلیل بیماری فعلی نداشته باشد.
اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله استرسهای عمده یا تغییرات اخیر زندگی را بنویسید.
نام و مقدار داروها، ویتامین ها یا سایر مکمل هایی که اخیراً مصرف کرده اید.
یکی از اعضای خانواده یا دوست خود را همراه داشته باشید. بعضی اوقات یادآوری تمام اطلاعات ارائه شده در هنگام قرار ملاقات دشوار است. شخصی که شما را همراهی می کند، می تواند به شما در یادآوری نکات پزشک کمک کند.
سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید را یادداشت کنید.
وقت شما با پزشک محدود است، بنابراین تهیه لیستی از سوالات می تواند به شما کمک کند تا از وقت خود نهایت استفاده را ببرید. در صورت اتمام زمان، سوالات خود را از مهمترین تا کم اهمیت ترین لیست کنید. در مورد سندرم کارسینوئید، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک بپرسید عبارتند از:
علت احتمالی علائم من چیست؟
آیا علل احتمالی دیگری برای سندرم کارسینوئید وجود دارد؟
به چه نوع آزمایش هایی نیاز دارم؟
آیا شرایط من موقتی است یا مداوم؟
بهترین دوره درمانی چه خواهد بود؟
مزایا و خطرات هر گزینه درمانی چیست؟
من به بیماری های دیگری نیز دچار هستم، چطور می توانم این شرایط را با هم کنترل کنم؟
آیا باید محدودیتی را دنبال کنم؟
آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟ هزینه مراجعه به متخصص چقدر است؟ آیا بیمه چنین خدماتی را پوشش می دهد؟
آیا دارویی که برای من تجویز می کنید جایگزین دیگری دارد؟
آیا بروشور یا وب سایتی وجود دارد که مرا در مورد سندرم کارسینوئید بیشتر راهنمایی کند؟
آیا باید ویزیت مجدد برای پیگیری علائم سندرم کارسینوئید داشته باشم؟
علاوه بر این سوالات، در پرسیدن هر سوال دیگری که برایتان پیش آمده است تردید نکنید.
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک احتمالاً تعدادی سوال از شما می پرسد. آماده بودن برای پاسخ دادن به آنها به پزشک کمک خواهد کرد.
