کارسینوم سلول بازال، یکی از شایع ترین انواع سرطان پوست است که بیشتر در نواحی از پوست که در معرض آفتاب قرار داشته اند بروز می کند. خوشبختانه احتمال بهبودی و درمان این بیماری بسیار بالاست. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل بروز کارسینوم سلول بازال، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
نگاه کلی
سرطان سلول بازال نوعی سرطان پوست است. کارسینوم سلول بازال از سلول های بازال (نوعی سلول درون پوست که سلول های پوستی جدید را با از بین بردن سلول های قدیمی تولید می کند) آغاز می شود.
کارسینوم سلول بازال اغلب به صورت برجستگی کمی شفاف روی پوست ظاهر می شود، هرچند که به اشکال دیگری نیز ممکن است پدیدار شود. سرطان سلول بازال بیشتر در مناطقی از پوست که در معرض آفتاب هستند مانند سر و گردن رخ می دهند.
تصور می شود که بیشتر کارسینوم های سلول بازال در اثر تماس طولانی مدت با اشعه ماوراء بنفش (UV) از نور خورشید ایجاد می شوند. اجتناب از آفتاب و استفاده از ضد آفتاب ممکن است به محافظت در برابر کارسینوم سلول بازال کمک کند.
علائم
سرطان سلول بازال معمولاً در قسمت هایی از بدن که معمولاً در معرض آفتاب هستند، به ویژه سر و گردن ایجاد می شوند. با این حال ممکن است کارسینوم سلول بازال در قسمت هایی از بدن که معمولاً در برابر آفتاب محافظت می شوند، مانند دستگاه تناسلی نیز ایجاد شود.
کارسینوم سلول بازال به صورت تغییراتی در پوست مانند زائده یا زخمی که بهبود نمی یابد، ظاهر می شود. این تغییرات در پوست (ضایعات) معمولاً یکی از مشخصات زیر را دارد:
برجستگی های به رنگ سفید مرواریدی، رنگ پوست یا صورتی که معمولاً شفاف اند، به این معنی که کمی از آن روی سطح پوست مشاهده شود. همچنین ممکن است به صورت رگهای خونی ریز نیز قابل مشاهده باشند. در افرادی که رنگ پوست آنها تیره است، این ضایعه ممکن است تیره تر باشد اما باز جنس آن از سلول های پوست متفاوت است. این نوع ضایعه متداول ترین نوع کارسینوم سلول بازال است که اغلب در صورت و گوش ظاهر می شود. همچنین این ضایعه ممکن است پاره شود، خونریزی کرده و پوسته پوسته شود.
ضایعه ای قهوه ای، سیاه یا کبود یا ضایعه ای با لکه های تیره و حاشیه کمی برجسته و شفاف.
تیکه پوست اضافی و صاف، فلس دار و مایل به قرمز با لبه برجسته که بیشتر در پشت یا سینه دیده می شود. با گذشت زمان، این تکه ها می توانند بسیار بزرگ شوند.
ضایعه ای سفید، مومی، زخمی مانند و بدون حاشیه و مرز مشخص، به نام کارسینوم سلول بازال مورفه آ، که معمولاً کمتر شایع است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت مشاهده تغییراتی در ظاهر پوست، مانند زائده پوستی جدید، تغییر در زائده قبلی یا زخم های مکرر به پزشک خود مراجعه کنید.
علل بیماری
کارسینوم سلول بازال زمانی اتفاق می افتد که یکی از سلول های بازال پوست دچار جهش در DNA خود شود.
سلولهای بازال در پایین اپی درم -خارجی ترین لایه پوست- قرار دارند. سلول های بازال معمولاً سلول های پوستی جدیدی را تولید می کنند. با تولید سلول های جدید پوستی، سلول های قدیمی به سمت سطح پوست هدایت می شوند تا جایی که سلول های قدیمی می میرند و از بین می روند.
روند ساخت سلول های پوستی جدید توسط DNA سلول بازال کنترل می شود. DNA حاوی دستورالعمل هایی است که به سلول می گوید که چه کاری را انجام دهد. در این جهش، به سلول بازال دستور داده می شود که به سرعت تکثیر یافته و تا زمانی که به طور طبیعی از بین می روند، به رشد خود ادامه دهند. در نهایت تجمع سلول های غیر طبیعی ممکن است باعث ایجاد تومور سرطانی شوند که به صورت ضایعه ای روی پوست ظاهر می شود.
نور ماوراء بنفش و سایر موارد
به نظر می رسد که بیشتر آسیب وارده به DNA در سلولهای بازال در نتیجه قرارگیری اشعه ماورا بنفش (UV) موجود در نور خورشید و لامپ های سولاریوم باشد. عوامل دیگری می توانند در خطر و بروز سرطان سلول بازال نقش داشته باشند و گاهی نیز ممکن است علت دقیق آن روشن نباشد.
عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها)
عواملی که خطر ابتلا به سرطان سلول بازال را افزایش می دهند عبارتند از:
قرار گرفتن در معرض آفتاب شدید. با گذراندن وقت زیادی در زیر آفتاب یا در سولاریوم خطر ابتلا به سرطان سلول بازال افزایش می یابد. اگر در مکانی آفتابی یا در ارتفاع زیاد زندگی کنید، بیشتر در معرض اشعه ماورا بنفش قرار خواهید گرفت. آفتاب سوختگی شدید نیز می تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
رادیوتراپی (پرتو درمانی). پرتودرمانی برای درمان سایر بیماری های پوستی ممکن است خطر ابتلا به سرطان سلول بازال را در محل های قبلی که درمان روی آن مناطق انجام گرفته افزایش دهد.
پوست روشن. خطر کارسینوم سلول بازال در بین افرادی که کک و مک دارند یا به راحتی می سوزند یا دارای پوستی بسیار روشن، موهای قرمز یا بور یا چشم هایی با رنگ روشن هستند، بیشتر است.
افزایش سن. از آنجا که پیشرفت کارسینوم سلول بازال اغلب دهه ها به طول می انجامد، اکثر کارسینوم سلول بازال در افراد مسن رخ می دهد. اما همچنین می تواند بزرگسالان جوان را تحت تأثیر قرار دهد و در افراد 20 تا 30 ساله نیز بروز پیدا کند.
سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان پوست. اگر یک یا چند بار به کارسینوم سلول بازال مبتلا شده اید، احتمال عود مجدد آن بسیار زیاد است. در صورت داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان پوست، ممکن است خطر ابتلا به سرطان سلول بازال کمی افزایش یابد.
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی. مصرف داروهایی که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می کنند، مانند داروهای ضد رد پیوند، به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می دهد.
قرار گرفتن در معرض آرسنیک. آرسنیک، فلز سمی که به طور گسترده در محیط یافت می شود، خطر ابتلا به سرطان سلول بازال و سایر سرطان ها را افزایش می دهد. به طور طبیعی هر کس تا حدودی در معرض آرسنیک قرار دارد. اما برخی از افراد ممکن است در صورت نوشیدن آب چاه آلوده یا شغلی که شامل تولید یا استفاده از آرسنیک باشد، در معرض تماس بیشتری با این ماده باشند.
سندرم های ارثی که باعث سرطان پوست می شوند. برخی بیماری های ژنتیکی نادر از جمله سندرم کارسینومای سلول بازال نووئید (سندرم گورلین-گلتز) و زِرودرما پیگمانتوزوم می توانند خطر ابتلا به سرطان سلول بازال را افزایش دهند.
عوارض بیماری
عوارض سرطان سلول بازال می تواند شامل موارد زیر باشد:
خطر عود. کارسینوم سلول بازال، حتی پس از درمان موفقیت آمیز، ممکن است عود کند.
افزایش خطر ابتلا به انواع دیگر سرطان پوست. سابقه سرطان سلول بازال نیز ممکن است احتمال ابتلا به انواع دیگر سرطان پوست، مانند سرطان سلول سنگفرشی پوست را افزایش دهد.
گسترش سرطان فراتر از پوست. به ندرت، کارسینوم سلول بازال ممکن است به اطراف غدد لنفاوی و سایر مناطق بدن، مانند استخوان ها و ریه ها گسترش یابد (متاستاز دهد).
پیشگیری از بروز بیماری
برای کاهش خطر ابتلا به سرطان سلول بازال می توانید:
از قرار گرفتن در معرض آفتاب در اواسط روز خودداری کنید. در بسیاری از نقاط، تابش خورشید بین 10 صبح تا 4 بعد از ظهر شدیدترین حالت آن است. فعالیت ها در فضای باز را برای سایر اوقات روز و نیز حتی در زمستان یا وقتی آسمان ابری است، به وقت دیگر موکول کنید.
در تمام طول سال از ضد آفتاب استفاده کنید. حتی در روزهای ابری از ضد آفتاب SPF حداقل 30 استفاده کنید. کرم ضد آفتاب را مداوم بزنید و هر دو ساعت یکبار دوباره تمدید و یا در صورت شنا یا تعریق بیشتر استفاده کنید.
لباس محافظ بپوشید. از کلاه لبه پهن استفاده کنید.
عینک آفتابی را فراموش نکنید. به دنبال عینک هایی باشید که هر دو نوع اشعه ماورا بنفش (اشعه UVA و UVB) را کنترل می کنند.
از سولاریوم استفاده نکنید. سولاریوم ها اشعه ماورا بنفش ساطع می کنند و می توانند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهند.
پوست خود را بررسی کنید و در صورت مشاهده تغییر به پزشک خود گزارش دهید. پوست خود را اغلب از نظر بروز زائده جدید یا تغییر در خال، کک و مک، برجستگی و خال های مادرزادی بررسی کنید. با کمک آینه، صورت، گردن، گوش ها و پوست سر خود را بررسی کنید.
سینه و بالاتنه و قسمت های بالایی و زیرین بازوها و دست ها را معاینه کنید. جلو و عقب پاها و پایین پاها از جمله کف و فاصله بین انگشتان را بررسی کنید. همچنین ناحیه تناسلی و بین باسن را نیز بررسی کنید.
تشخیص
به منظور ارزیابی هرگونه ضایعه یا تغییر در پوست، پزشک یا متخصص بیماری های پوستی (متخصص پوست) شرح حال و معاینه پزشکی را انجام می دهد.
سابقه و شرایط عمومی بیمار
پزشک یک معاینه عمومی انجام می دهد و در مورد سوابق پزشکی، تغییرات پوست یا سایر علائم یا نشانه های دیگری که تجربه کرده اید از شما سوال می کند.
معاینه پوست
پزشک نه تنها ناحیه مشکوک روی پوست بلکه سایر اعضای بدن را از نظر سایر ضایعات بررسی می کند.
برداشتن نمونه از پوست برای انجام آزمایش
پزشک ممکن است از پوست نمونه برداری کند که به صورت برداشتن نمونه کوچکی از ضایعه برای آزمایش در آزمایشگاه است. این عمل برای تشخیص اینکه آیا فرد به سرطان پوست مبتلا هست یا خیر و در صورت ابتلا، دچار چه نوع سرطان پوستی است، انجام می شود. نوع نمونه برداری از پوست به نوع و اندازه ضایعه بستگی دارد.
درمان
هدف از درمان سرطان سلول بازال، برداشتن کامل سرطان است. اینکه کدام روش درمانی بهتر است به نوع، محل و اندازه سرطان و همچنین اولویت ها بستگی دارد. انتخاب درمان همچنین می تواند به این بستگی داشته باشد که برای اولین بار فرد مبتلا شده یا عود کارسینوم سلول بازال رخ داده است.
عمل جراحی
درمان سرطان سلول بازال اغلب با جراحی برای از بین بردن همه سرطان و برخی از بافت های سالم اطراف آن انجام می شود.
عملیات مورد استفاده در درمان شامل موارد زیر است:
برداشتن تمام ضایعه. در این روش، پزشک ضایعه سرطانی و حاشیه اطراف پوست سالم را بر می دارد. این حاشیه در زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرد تا اطمینان حاصل شود که هیچ سلول سرطانی وجود ندارد. این روش ممکن است برای کارسینومهای سلول بازال که احتمال عود آن کمتر است، مانند مواردی که در قفسه سینه، پشت، دست ها و پاها تشکیل می شود، توصیه شود.
جراحی موس (Mohs). در طی جراحی موس، پزشک لایه به لایه، بافت سرطانی را برداشته و هر لایه را زیر میکروسکوپ بررسی می کند تا جایی که هیچ سلول غیرطبیعی باقی نماند. این اجازه می دهد تا جراح مطمئن شود که کل سلول های سرطانی از بین رفته و پوست سالم اطراف نیز بیش از حد نیاز برداشته نمی شود.
سایر روش های درمانی
بعضی اوقات ممکن است سایر روش های درمانی در شرایط خاص مانند زمانی که نمی توانید جراحی کنید یا نمی خواهید جراحی شوید، توصیه شود.
سایر درمان ها عبارتند از:
کورتاژ و الکترودایسکشن (E و C). درمان C و E شامل برداشتن سطح سرطان پوست با ابزار، تراشیدن و سپس سوزاندن بافت سرطانی با سوزن برقی است. C و E ممکن است یک گزینه درمانی برای درمان کارسینوماهای سلول بازال کوچک باشد که احتمال عود آنها کمتر است، مانند مواردی که در پشت، قفسه سینه، دست ها و پاها تشکیل می شوند.
رادیوتراپی (پرتو درمانی). در پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس و پروتون برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. پرتودرمانی گاهی اوقات پس از جراحی هنگامی که احتمال عود سرطان وجود دارد، استفاده می شود. همچنین ممکن است در صورت عدم جراحی، مورد استفاده قرار گیرد.
انجماد. این روش درمانی شامل انجماد سلول های سرطانی با نیتروژن مایع (کرایوتراپی) است و ممکن است یک گزینه برای درمان ضایعات پوستی سطحی باشد. انجماد ممکن است پس از استفاده از ابزار تراشیدن (کورت) برای از بین بردن سطح سرطان پوست انجام شود. در صورت عدم جراحی ممکن است برای درمان کارسینوم کوچک و خفیف سلول بازال، سرما درمانی در نظر گرفته شود.
درمان های موضعی. در صورت عدم جراحی، ممکن است برای درمان کارسینوم کوچک سلول بازال، کرم یا پماد تجویز شود.
درمان فتودینامیکی. درمان فتودینامیکی استفاده از داروهای حساس به نور برای درمان سرطان های سطحی پوست است. در طی درمان فتودینامیکی، دارویی که سلول های سرطانی را به نور حساس می کند، روی پوست قرار می گیرد. پس از آن، نوری برای از بین بردن سلول های سرطانی پوست به ناحیه تابانده می شود.
در صورت عدم انجام جراحی ممکن است درمان فتودینامیکی در نظر گرفته شود.
گزینه های درمان گسترش سرطان
به ندرت، کارسینوم سلول بازال ممکن است به غدد لنفاوی مجاور و سایر مناطق بدن گسترش یابد (متاستاز شود). گزینه های درمانی تکمیلی در این شرایط عبارتند از:
داروهای هدفمند. درمان های دارویی هدفمند روی نقاط ضعف خاصی از سلول های سرطانی متمرکز هستند. با مسدود کردن این نقاط ضعف، درمان های دارویی هدفمند می توانند سلول های سرطانی را از بین ببرند.
داروهای درمانی هدفمند برای کارسینوم سلول بازال سیگنال های مولکولی که رشد سرطان ها را امکان پذیر می کند را مسدود می کنند. آنها ممکن است بعد از سایر درمان ها یا در صورت عدم امکان انجام درمان های دیگر مورد بررسی قرار گیرند.
شیمی درمانی. در شیمی درمانی از داروهای قدرتمندی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. در صورتی که سایر درمان ها کمکی نکرده باشند این شیوه ممکن است گزینه درمانی باشد.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
اطلاعات زیر می تواند به شما کمک کند تا برای قرار ملاقات آماده شوید.
آن چه می توانید انجام دهید
سابقه پزشکی خود را یادداشت کنید، از جمله سایر مواردی که برای آن درمان شده اید. حتماً اگر پرتودرمانی در سالهای پیش دریافت کرده اید، به آن اشاره کنید.
به هرگونه سابقه شخصی در صورت بیش از حد قرار گرفتن در معرض نور UV، از جمله نور خورشید یا سولاریوم توجه کنید. به عنوان مثال، اگر به عنوان نجات غریق در فضای باز کار کرده اید یا زمان زیادی را در ساحل گذرانده اید، پزشک را مطلع سازید.
لیستی از اعضای خانواده مبتلا به سرطان پوست، تهیه کنید. وجود سرطان پوست در پدر و مادر، مادربزرگ، مادربزرگ، عمه، دایی یا خواهر و برادر سابقه مهمی است که باید به پزشک اطلاع داده شود.
لیستی از داروها و داروهای گیاهی خود تهیه کنید. هر داروی تجویز شده یا بدون نسخه و همچنین ویتامین ها، مکمل ها یا داروهای گیاهی که استفاده می کنید.
سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید را یادداشت کنید. ایجاد لیست سوالات خود از قبل می تواند به شما کمک کند تا از وقت خود با پزشک نهایت استفاده را ببرید.
یکی از اعضای خانواده یا دوستی را پیدا کنید که بتواند برای قرار ملاقات به شما ملحق شود. اگرچه سرطان پوست معمولاً بسیار قابل درمان است، اما فقط شنیدن کلمه "سرطان" تمرکز روی گفته های بعدی را برای اکثر افراد دشوار می کند. شخصی را با خود همراه کنید که بتواند به شما در به خاطر سپردن تمام اطلاعات کمک کند.
سوالاتی که می توانید از پزشک خود بپرسید
در زیر چند سوال اساسی برای پرسیدن از پزشک در مورد کارسینوم سلول بازال آورده شده است. اگر در طول ملاقات سوال دیگری برای شما پیش آمد، در پرسیدن آن تردید نکنید.
آیا من سرطان پوست دارم؟ چه نوع آن؟
تفاوت این نوع سرطان پوست با انواع دیگر چیست؟
آیا سرطان من گسترش یافته است؟
چه روش درمانی را پیشنهاد می کنید؟
مزایا و خطرات هر گزینه درمانی چیست ؟
آیا پس از درمان جای زخم باقی می ماند؟
آیا در معرض خطر عود این بیماری هستم؟
آیا من در معرض خطر ابتلا به انواع دیگر سرطان پوست هستم؟
بعد از اتمام درمان چند بار به ویزیت های پیگیری احتیاج دارم؟
آیا اعضای خانواده من در معرض خطر سرطان پوست هستند؟
چه مجله ها و بروشورهایی در دسترس هستند؟ چه سایت هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر پیشنهاد می دهید؟
از پزشک چه انتظاری می رود
پزشک احتمالاً تعدادی سوال از شما می پرسد. آماده بودن برای پاسخ دادن به آنها به پزشک کمک خواهد کرد تا نکاتی را که می خواهید درباره آنها عمیقاً صحبت کنید، مرور کنید. سوالاتی که ممکن است پزشک بپرسد:
چه زمانی متوجه این توده یا ضایعه پوستی شده اید؟
آیا از وقتی که برای اولین بار متوجه آن شده اید تغییر کرده است؟
آیا توده یا ضایعه درد دارد؟
آیا توده یا ضایعه دیگری دارید که باعث نگرانی شود؟
آیا قبلاً سرطان پوست داشته اید؟
آیا کسی در خانواده شما به سرطان پوست مبتلا شده است؟ چه نوع سرطانی؟
در کودکی و نوجوانی چقدر در معرض آفتاب یا سولاریوم قرار داشتید؟
چقدر در معرض آفتاب یا سولاریوم هستید؟
آیا در حال حاضر از داروها، مکمل های غذایی یا داروهای گیاهی استفاده می کنید؟
آیا تابه حال برای یک بیماری، تحت پرتودرمانی قرار گرفته اید؟
آیا تاکنون داروهایی مصرف کرده اید که سیستم ایمنی بدن شما را سرکوب کند؟
از دوران کودکی تا حالا برای چه شرایط پزشکی قابل توجهی تحت درمان قرار گرفته اید؟
آیا سیگار می کشید؟ چقدر؟
آیا تاکنون شغلی داشته اید که ممکن است شما را در معرض آفت کش ها یا علف کش ها قرار دهد؟
آیا تاکنون از آب چاه به عنوان منبع اصلی آب استفاده کرده اید؟
آیا از ضد آفتاب استفاده می کنید یا دیگر اقدامات احتیاطی را انجام می دهید؟
