یک واکسن آزمایشی تازه، امیدهای تازه‌ای را در مسیر مبارزه با یکی از مرگبارترین انواع سرطان زنده کرده است؛ سرطان لوزالمعده. این بیماری که به «قاتل خاموش» معروف است، معمولاً دیر تشخیص داده می‌شود و حتی پس از درمان، در اغلب موارد دوباره بازمی‌گردد. بر اساس آمار انجمن سرطان آمریکا، تنها ۱۳ درصد بیماران پنج سال پس از تشخیص زنده می‌مانند و حدود ۸۰ درصد از موارد پس از درمان دچار عود بیماری می‌شوند.
اکنون گروهی از پژوهشگران با معرفی واکسن ELI-002 2P امیدوارند این چرخه تلخ را بشکنند. این واکسن برای هدف قرار دادن جهش ژنی KRAS طراحی شده است؛ جهشی که در حدود ۲۵ درصد تمام سرطان‌ها، از جمله ۹۰ درصد سرطان‌های لوزالمعده و نزدیک به ۴۰ درصد سرطان‌های روده بزرگ دیده می‌شود. سال‌ها تصور می‌شد درمان این جهش با دارو غیرممکن است، اما پیشرفت‌های علمی اخیر این دیدگاه را تغییر داده‌اند.
برخلاف بسیاری از واکسن‌های ضدسرطان که برای هر بیمار به صورت اختصاصی و بر اساس ویژگی‌های تومور ساخته می‌شوند، ELI-002 2P یک واکسن آماده است و پیش از استفاده نیازی به آزمایش‌های پیچیده ژنتیکی روی تومور ندارد. این واکسن با استفاده از زنجیره‌های کوچکی از اسیدهای آمینه، موسوم به پپتید، سیستم ایمنی بدن را آموزش می‌دهد تا سلول‌های سرطانی دارای جهش KRAS را شناسایی و نابود کند.
نتایج اولیه فاز نخست کارآزمایی بالینی که در نشریه Nature Medicine منتشر شده، بسیار امیدوارکننده است. در این مطالعه، ۲۰ بیمار مبتلا به سرطان لوزالمعده و پنج بیمار با سرطان روده بزرگ شرکت داشتند. همه این افراد پس از جراحی و شیمی‌درمانی، همچنان در خون خود سلول‌های سرطانی پنهان داشتند که با تجهیزات تصویربرداری قابل مشاهده نبودند، اما می‌توانستند باعث بازگشت بیماری شوند. پس از دریافت حداکثر شش دوز اولیه واکسن و برای برخی، دوزهای تقویتی طی شش ماه، ۸۵ درصد بیماران پاسخ ایمنی قابل‌توجهی علیه جهش KRAS نشان دادند. حدود دو سوم از آن‌ها به اندازه‌ای واکنش ایمنی قوی‌ای داشتند که به پاکسازی کامل سلول‌های باقی‌مانده منجر شد.
در میان بیماران مبتلا به سرطان لوزالمعده، میانگین بقای کلی ۲۹ ماه ثبت شد و بیش از ۱۵ ماه پس از واکسیناسیون، بیماری در آن‌ها عود نکرد. این میزان بقا به گفته دکتر زو وینبرگ، رهبر کارآزمایی، بسیار بالاتر از نتایج رایج در بیماران با تومورهای قابل جراحی است.
یکی از ویژگی‌های خاص این واکسن، طراحی پپتیدهای آن است که دم ویژه‌ای دارند و امکان ماندگاری بیشتر در غدد لنفاوی — محل فعال‌سازی سلول‌های ایمنی — را فراهم می‌کنند. به گفته کارشناسان، از جمله دکتر استفانی دوگان از مؤسسه سرطان دانا فاربر، این ویژگی نوآورانه همان برگ برنده‌ای است که آن را از واکسن‌های پپتیدی پیشین متمایز می‌کند.
با وجود این موفقیت‌ها، پژوهشگران تأکید می‌کنند که هنوز راهی طولانی در پیش است. فاز دوم کارآزمایی در حال انجام است تا اثر واکسن را با روش‌های درمانی استاندارد مقایسه کند و یافته‌ها را تأیید نماید. اگر نتایج مثبت ادامه یابند، این واکسن می‌تواند به یکی از مهم‌ترین پیشرفت‌ها در درمان سرطان لوزالمعده و حتی برخی دیگر از سرطان‌های مرگبار تبدیل شود.
با پیشرفت‌هایی مثل فناوری mRNA و روش‌های سریع‌تر شناسایی تغییرات ژنتیکی، اکنون رویای ساخت واکسن‌های مؤثر علیه سرطان بیش از هر زمان دیگری دست‌یافتنی به نظر می‌رسد. این مطالعه تازه، تنها یکی از گام‌های مهم در این مسیر است؛ گامی که شاید روزی بتواند مرگبارترین سرطان‌ها را به بیماری‌هایی قابل‌مهار تبدیل کند.
بیماری مرتبط
سرطان پانکراس (لوزالمعده)
سرطان پانکراس یا سرطان لوزالمعده با رشد و تکثیر غیرعادی سلول های پانکراس آغاز می شود. در این مطلب اطلاعاتی درباره علائم، تشخیص و...
ثبت دیدگاه
دیدگاه خود را درباره این مطلب بنویسید.