یک قرص کوچک و آشنا که دهه‌هاست برای کنترل فشار خون بالا تجویز می‌شود، اکنون در مرکز توجه پژوهشگران قرار گرفته است؛ زیرا ممکن است کلید تازه‌ای برای مهار یکی از مرگبارترین تومورهای مغزی باشد. هیدرالازین، دارویی که بیش از ۷۰ سال است در نسخه پزشکان دیده می‌شود، به‌تازگی راز عملکرد خود را فاش کرده و نشان داده است که شاید بتواند در آینده برای مقابله با گلیوبلاستوما، توموری بسیار تهاجمی در مغز، راهی جدید فراهم کند.
هیدرالازین سال‌هاست که برای کاهش فشار خون و درمان پره‌اکلامپسی (نوعی فشار خون خطرناک در دوران بارداری) استفاده می‌شود. این دارو رگ‌های خونی را باز می‌کند و جریان خون را بهبود می‌بخشد، اما نکته عجیب این است که با وجود استفاده گسترده‌اش، دانشمندان دقیقاً نمی‌دانستند چگونه عمل می‌کند. این موضوع البته در دنیای پزشکی بی‌سابقه نیست؛ حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد داروهای قدیمی با مکانیسم ناشناخته کار می‌کنند. اما مطالعه جدید محققان دانشگاه پنسیلوانیا توانسته است معمای چند دهه‌ای هیدرالازین را حل کند.
پژوهشگران برای کشف مکانیسم این دارو، نسخه‌ای ویژه به نام HYZyne ساختند که عملکردی مشابه هیدرالازین دارد اما یک برچسب مولکولی نیز به آن اضافه شده تا قابل ردیابی باشد. این روش به دانشمندان اجازه داد ببینند دارو دقیقاً با کدام پروتئین‌ها درون سلول ارتباط برقرار می‌کند. یافته‌ها بسیار محدود اما تعیین‌کننده بودند: هیدرالازین به شکلی مستقیم یک آنزیم کلیدی به نام ADO را هدف قرار می‌دهد؛ آنزیمی که وظیفه آن تنظیم پروتئین‌هایی است که رگ‌های خونی را شل می‌کنند. زمانی که این آنزیم مهار شود، رگ‌ها بازتر می‌مانند و فشار خون کاهش پیدا می‌کند. این کشف نه‌تنها مکانیسم واقعی دارو را مشخص کرد، بلکه مسیرهای تازه‌ای برای کاربردهای درمانی آن گشود.
یکی از این مسیرها به گلیوبلاستوما می‌رسد؛ توموری که تنها ۵ درصد مبتلایانش بیش از پنج سال زنده می‌مانند. مطالعات قبلی نشان داده بودند که سلول‌های این سرطان برای رشد خود به فعالیت بالای ADO وابسته‌اند. بنابراین، محققان آزمایش کردند که اگر ADO با کمک هیدرالازین مهار شود، چه اتفاقی برای سلول‌های تومور رخ خواهد داد. نتیجه شگفت‌انگیز بود: سلول‌های گلیوبلاستوما وارد فرآیندی به نام پیری سلولی شدند؛ حالتی که در آن سلول‌ها نمی‌میرند اما تقریباً از تکثیر بازمی‌مانند. تنها یک دوز هیدرالازین کافی بود تا این سلول‌ها برای چندین روز در وضعیت خواب باقی بمانند و عملاً رشدشان کند شود.
این یافته‌ها بسیاری از متخصصان را هیجان‌زده کرده‌اند. دکتر والاوان سیواکومار، جراح مغز و اعصاب، این پژوهش را کاری علمی و بسیار دقیق توصیف کرده و تأکید می‌کند که وارد کردن سلول‌های سرطانی به حالت خواب، رویکردی متفاوت و تحول‌آفرین در درمان سرطان مغز است. به گفته او، جذابیت ماجرا در این است که هیدرالازین دارویی ارزان، در دسترس و با سابقه ایمنی طولانی محسوب می‌شود؛ چیزی که در دنیای درمان‌های پرهزینه و پیچیده سرطان بسیار کم‌یاب است.
با وجود این امیدها، دانشمندان هشدار می‌دهند که هنوز راه زیادی باقی است. برخی متخصصان از جمله دکتر نیکلاس کلایبر معتقدند که برای مهار تومور تنها خواباندن سلول کافی نیست و برای کنترل کامل رشد آن، درمان باید به‌طور مداوم ادامه یابد. همچنین احتمال مقاومت سلول‌های تومور در برابر این روش وجود دارد.
با این حال، پژوهش منتشر شده در نشریه Science Advances نشان می‌دهد که حتی داروهای قدیمی نیز ممکن است رازهای تازه‌ای برای مقابله با بیماری‌های کشنده در دل خود پنهان کرده باشند. هیدرالازین اکنون بار دیگر توجه جهان را به خود جلب کرده؛ این بار نه به عنوان داروی فشار خون، بلکه به عنوان دارویی برای مقابله با گلیوبلاستوما.
داروی مرتبط
هیدرالازین
داروی هیدرالازین (Hydralazine) با نام تجاری آپرسولین، نوعی داروی گشاد کننده عروق است که در کنترل فشار خون بالا و جلوگیری از بروز...
بیماری مرتبط
گلیوبلاستوما (جی بی ام)
تومور گلیوبلاستوما نوعی سرطان مغزی نخاعی است که سرعت رشد زیادی دارد. این سرطان بافت های اطراف خود را درگیر می کند اما معمولا به...
ثبت دیدگاه
دیدگاه خود را درباره این مطلب بنویسید.