آیا چشم‌ها می‌توانند راز سلامت قلب و حتی طول عمر انسان را فاش کنند؟ پژوهشی تازه که در مجله معتبر Science Advances منتشر شده، پاسخی شگفت‌انگیز به این پرسش داده است. دانشمندان دریافته‌اند که با بررسی دقیق شبکیه چشم، می‌توان نشانه‌هایی از بیماری‌های قلبی و حتی سرعت پیری بدن را تشخیص داد؛ یافته‌ای که ممکن است آینده پیشگیری‌های پزشکی را متحول کند.
چشم‌ها فقط ابزار دیدن نیستند، بلکه دریچه‌ای به درون بدن و بازتابی از سلامت عمومی ما به شمار می‌آیند. التهاب چشم می‌تواند علامتی از بیماری‌های خودایمنی باشد و تغییر در رگ‌های خونی شبکیه می‌تواند از فشار خون بالا، کلسترول زیاد یا دیابت خبر دهد. اکنون دانشمندان گامی فراتر برداشته‌اند و می‌گویند الگوی رگ‌های خونی در شبکیه می‌تواند با احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و سرعت پیری بیولوژیکی ارتباط داشته باشد.
در این مطالعه گسترده، داده‌های بیش از ۷۴ هزار نفر از چهار پروژه بزرگ بین‌المللی مورد بررسی قرار گرفتند. پژوهشگران با ترکیب اسکن‌های شبکیه، اطلاعات ژنتیکی و نمونه‌های خونی، به الگوهای جالبی دست یافتند. نتایج نشان دادند افرادی که رگ‌های خونی شبکیه‌شان ساده‌تر و دارای انشعابات کمتری است، بیشتر در معرض بیماری‌های قلبی، التهاب مزمن و پیری زودرس قرار دارند.
دکتر ماری پیجیر، استادیار دانشگاه مک‌مستر کانادا و نویسنده ارشد این تحقیق، توضیح می‌دهد:
«شبکیه چشم، پنجره‌ای بی‌نظیر به شبکه رگ‌های ظریف بدن بوده و بدون نیاز به جراحی یا روش‌های تهاجمی قابل مشاهده است. با پیشرفت هوش مصنوعی می‌توان از روی تصاویر شبکیه، تغییرات بسیار ظریف ناشی از پیری یا بیماری قلبی را تشخیص داد.»
به گفته او، این روش می‌تواند مکملی برای ارزیابی‌های سنتی مانند فشار خون، قند و کلسترول باشد، زیرا این عوامل همیشه به تنهایی نمی‌توانند خطر واقعی بیماری‌های قلبی را آشکار کنند.
دانشمندان همچنین دو پروتئین کلیدی به نام‌های MMP12 و گیرنده IgG-Fc IIb را شناسایی کرده‌اند که به نظر می‌رسد در تسریع روند پیری عروقی نقش دارند. این کشف نشان می‌دهد که تغییرات ظاهراً ساده در رگ‌های خونی شبکیه ممکن است بازتاب فرآیندهای پیچیده مولکولی در سراسر بدن باشد. به عبارت دیگر، چشم‌ها واقعاً می‌توانند آیینه بدن باشند.
دکتر بنجامین برت، متخصص چشم‌پزشکی در کالیفرنیا، این یافته را «دروازه‌ای تازه به سوی آینده پزشکی» می‌داند. او می‌گوید:
«شبکیه تنها بخشی از شبکه عروقی بدن است که بدون نیاز به جراحی می‌توان آن را مستقیماً مشاهده کرد. این رگ‌های ظریف در مغز و کلیه‌ها نیز با همین ساختار دیده می‌شوند؛ از همین رو، تصویربرداری از چشم می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره سلامت قلب و سایر اندام حیاتی در اختیار پزشکان قرار دهد.»
با پیشرفت فناوری، ممکن است در آینده تنها با یک اسکن چندثانیه‌ای از چشم بتوان خطر بیماری قلبی یا حتی میزان پیری بدن را تشخیص داد؛ آن هم بدون درد، تزریق یا آزمایش خون. دکتر کریگ باسمن، متخصص قلب از نیوجرسی، این پژوهش را گامی امیدوارکننده می‌داند:
«چشم یک پنجره غیرتهاجمی به سلامت عروق بدن است. اگر بتوانیم با دقت و اطمینان بالا از طریق اسکن چشم خطر بیماری‌های قلبی را پیش‌بینی کنیم، انقلابی در پیشگیری و مراقبت از سلامت رقم خواهد خورد.»
بیماری مرتبط
بیماری قلبی
بیماری های قلبی به مجموعه ای از اختلالات گفته می شود که قلب و عروق خونی را تحت تاثیر قرار می دهد. این عارضه ها ممکن است به صورت ...
ثبت دیدگاه
دیدگاه خود را درباره این مطلب بنویسید.