یک رژیم غذایی پرچرب ممکن است خیلی سریع‌تر از آنچه تصور می‌کنید بر مغز اثر بگذارد. پژوهشی تازه که نتایج آن در مجله علمی Neuron منتشر شده، نشان می‌دهد تنها دو روز مصرف غذای پرچرب کافی است تا بخشی از مغز که مسئول شکل‌گیری خاطرات است، دچار اختلال شود.
پژوهشگران در این مطالعه با استفاده از مدل حیوانی نشان دادند که رژیم پرچرب عملکرد طبیعی هیپوکامپ – ناحیه‌ای حیاتی برای ذخیره و پردازش خاطرات – را مختل می‌کند. آن‌ها به طور ویژه بخشی از هیپوکامپ به نام Dentate Gyrus را بررسی کردند؛ ناحیه‌ای که نقش کلیدی در رمزگذاری خاطرات جدید دارد.
یافته‌ها نشان دادند که مصرف زیاد چربی باعث بیش‌فعالی نوعی از نورون‌ها می‌شود که به طور معمول باید توسط گلوکز کنترل شوند. این اختلال باعث شد مغز در فرآیند رمزگذاری و ذخیره خاطرات تازه دچار مشکل شود، بدون اینکه تغییر محسوسی در دیگر رفتارهای حیوانات دیده شود. جالب اینکه این تغییرات تنها پس از دو روز مصرف غذای پرچرب در موش‌ها دیده شد.
نکته جالب آن است که پژوهشگران موفق شدند این اختلالات را با دو روش برطرف کنند: بازگرداندن گلوکز یا مهار کردن فعالیت آنزیمی به نام PKM2 که نقش مهمی در تولید انرژی سلولی دارد. این نتایج نشان می‌دهند که شاید در آینده بتوان با هدف قرار دادن فرآیندهای سلولی و مولکولی خاصی که در اثر رژیم پرچرب دچار اختلال می‌شوند، اثرات منفی تغذیه ناسالم بر مغز و حافظه را کاهش داد.
اهمیت این کشف زمانی بیشتر روشن می‌شود که بدانیم سندرم متابولیک – مجموعه‌ای از مشکلات مانند چاقی شکمی، قند خون بالا، فشار خون بالا و اختلالات چربی خون – سال‌هاست به ضعف حافظه و بیماری‌هایی چون آلزایمر ارتباط داده شده است. پژوهش‌های اپیدمیولوژیک نیز نشان داده‌اند افراد مبتلا به سندرم متابولیک بیشتر در معرض زوال شناختی قرار دارند. اکنون با این یافته‌های تازه مشخص شده است که اثرات رژیم غذایی پرچرب می‌توانند بسیار سریع‌تر از آنچه پیش‌تر تصور می‌شد آغاز شوند؛ حتی پیش از آنکه علائم واضحی مانند افزایش وزن یا دیابت بروز پیدا کنند.
مغز انسان با اینکه تنها دو درصد از وزن بدن را تشکیل می‌دهد، حدود ۲۰ درصد از انرژی بدن را مصرف می‌کند. به همین دلیل این اندام حساس به شدت وابسته به تغذیه است. مطالعات پیشین نشان داده‌اند که حتی دوره‌های کوتاه مصرف غذای پرچرب می‌تواند عملکرد شناختی را تضعیف کند. اکنون پژوهش حاضر با آشکار کردن یک مکانیسم عصبی دقیق، توضیح می‌دهد که چرا این تغییرات به سرعت اتفاق می‌افتند.
کارشناسانی که در این مطالعه مشارکت نداشته‌اند نیز نتایج را شگفت‌انگیز می‌دانند. به گفته دکتر پاتریک استنتون، استاد علوم اعصاب در کالج پزشکی نیویورک، این یافته‌ها به احتمال زیاد برای انسان‌ها هم قابل تعمیم هستند، زیرا نورون‌های مشابهی در مغز ما و موش‌ها وجود دارند. او تأکید می‌کند که سرعت بالای اثرگذاری رژیم پرچرب بر حافظه، هشدار مهمی برای شیوه زندگی امروزی است.
از نگاه پژوهشگران، این مطالعه بیش از هر چیز بر اهمیت عوامل خطر قابل تغییر مانند نوع رژیم غذایی تأکید می‌کند. اگرچه این تحقیق روی موش‌ها انجام شده و برای قطعیت نیاز به بررسی‌های بیشتر روی انسان است، اما نشان می‌دهد که حتی انتخاب‌های کوتاه‌مدت غذایی می‌توانند بر سلامت مغز اثر بگذارند.
ثبت دیدگاه
دیدگاه خود را درباره این مطلب بنویسید.