پابا (پارا آمینوبنزوئیک اسید)

پارا آمینوبنزوئیک اسید (PABA)، ماده‌ای از مواد مغذی غیراساسی هست که کمبود آن می‌تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود. برای محافظت در برابر آفتاب و حمایت غیرمستقیم از سیستم عصبی، بدن ما به این عنصر ضروری وابسته است. در ادامه اطلاعاتی درباره اثر پابا، عوارض جانبی و میزان مصرف آن ارائه می‌شود.

پابا (پارا آمینوبنزوئیک اسید) چیست؟

پارا آمینوبنزوئیک اسید (PABA) یک ترکیب آلی و آمینواسید غیرضروری است که گاهی به طور غیررسمی با نام‌هایی چون ویتامین Bx یا B10 خوانده می‌شود. این ترکیب به‌صورت طبیعی در بدن انسان تولید می‌شود و در منابع غذایی متعددی مانند غلات، تخم مرغ، شیر و گوشت نیز یافت می‌گردد.

از لحاظ بیوشیمیایی، PABA یک واسطه حیاتی در مسیر ساخت اسید فولیک (ویتامین B9) توسط بسیاری از باکتری‌ها محسوب می‌شود، در حالی که بدن انسان اسید فولیک را مستقیماً از رژیم غذایی جذب می‌کند. این تفاوت در مسیرهای بیولوژیکی، PABA را به یک هدف دارویی کلیدی تبدیل کرده است: دسته مهمی از آنتی‌بیوتیک‌ها به نام داروهای سولفا (مانند سولفامتوکسازول) با تقلید از ساختار PABA، آنزیم‌های باکتری را فریب داده و مسیر تولید فولات را مسدود می‌کنند. این مکانیسم عمل به طور مؤثری رشد و تکثیر سلول‌های باکتریایی را بدون آسیب به سلول‌های انسانی مهار می‌کند.

علاوه بر نقش بیوشیمیایی، PABA در گذشته به دلیل توانایی بالا در جذب اشعه‌های مضر فرابنفش نوع B (UVB)، به طور گسترده‌ای به عنوان یک ماده فعال در فرمولاسیون‌های ضد آفتاب به کار می‌رفت. این ترکیب همچنین برای درمان بیماری‌هایی مانند بیماری پیرونی (کجی آلت تناسلی) و اسکلرودرمی (سخت شدن پوست) استفاده می‌شود.

کاربردها و اثربخشی پابا (پارا آمینوبنزوئیک اسید)

میزان اثربخشی پابا در موارد مختلف، متفاوت است:

موارد مصرفی که اثربخشی آن ها قطعی است:

استفاده موضعی از پابا روی پوست از آفتاب سوختگی جلوگیری می کند. پابا به عنوان یک ضد آفتاب مورد تأیید سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) است.

موارد مصرفی که اثربخشی آن ها محتمل است:

مصرف خوراکی پابا می تواند علائم بیماری پیرونی را بهبود بخشد. اگرچه این ماده توسط FDA برای استفاده در این بیماری تأیید شده است، اما نیاز به تحقیقات بیشتری برای تأیید کامل اثربخشی آن وجود دارد.

موارد مصرفی که اثربخشی آن ها بعید یا رد شده است:

پابا (PABA) تأییدیه قدیمی از سازمان های دارویی برای درمان اسکلرودرمی دارد. اما شواهد علمی مدرن نشان می دهد که این دارو در مقایسه با دارونما، عملکرد چندان موثری ندارد و ناکارآمد است. به همین دلیل، پزشکان امروزه از آن استفاده نمی کنند و داروهای جدیدتر و اثبات شده تری را جایگزین کرده اند.

آیا پابا برای سیستم عصبی مفید است؟

در متون اصلی پزشکی و مکمل ها، تمرکز اصلی پابا بر سلامت پوست، مو و بافت های همبند بوده و اشاره مستقیمی به فواید قطعی آن برای سیستم عصبی نشده است. با این حال، تحقیقات جدیدتر در سطح مولکولی و آزمایشگاهی، پتانسیل هایی را در این زمینه نشان داده اند:

پشتیبانی غیرمستقیم از سیستم عصبی: پابا به عنوان پیش ساز مولکول اسید فولیک (ویتامین B۹) عمل می کند. اسید فولیک برای عملکرد صحیح سیستم عصبی، تولید سلول های عصبی و سنتز DNA ضروری است. بنابراین، پابا می تواند به طور غیرمستقیم از سلامت عصبی حمایت کند.

تعدیل کننده انتقال دهنده های عصبی: برخی مطالعات تحقیقاتی نشان می دهند که پابا ممکن است در تعدیل برخی از انتقال دهنده های عصبی نقش داشته باشد و پتانسیل هایی در برابر اختلالات عصبی-روانی از خود نشان داده است. این تحقیقات حاکی از آن است که پابا می تواند سنتز انتقال دهنده هایی مانند سروتونین و دوپامین را از طریق فعال سازی آنزیم های کلیدی افزایش دهد و از این طریق به تثبیت خلق وخو و بهبود عملکرد شناختی کمک کند.

خواص آنتی اکسیدانی و محافظت عصبی: پابا دارای خواص آنتی اکسیدانی است و ممکن است به کاهش استرس اکسیداتیو و التهاب عصبی کمک کند که دو عامل مهم در بیماری های تخریب کننده عصبی هستند.

پتانسیل های مشاهده شده در تحقیقات جدید امیدوارکننده هستند، اما برای تأیید اثرات درمانی پابا بر سیستم عصبی و تعیین دوز ایمن و مؤثر، به آزمایش های بالینی استاندارد و جامع تری نیاز است.

عوارض جانبی و هشدارهای ویژه در مورد مصرف پابا (پارا آمینوبنزوئیک اسید)

پابا به طور کلی ماده ای است که به خوبی تحمل می شود، اما عوارض جانبی آن به نحوه مصرف بستگی دارد:

مصرف خوراکی: مصرف پابا به صورت خوراکی در دوزهای مناسب، احتمالاً بی خطر است و توسط FDA تأیید شده است. عوارض جانبی احتمالی ممکن است شامل تهوع، استفراغ، ناراحتی معده، بی اشتهایی و عارضه های پوستی باشد. با این حال، مصرف پابا در دوزهای بالا (بیش از ۱۲ گرم در روز) احتمالا خطرناک است و می تواند عوارض جانبی جدی، از جمله مشکلات کبدی و کلیوی، ایجاد کند.

مصرف موضعی (روی پوست): استفاده از پابا روی پوست نیز احتمالاً بی خطر است و مورد تأیید FDA می باشد.

احتیاط ها در شرایط خاص:

بارداری و شیردهی: استفاده موضعی از پابا روی پوست در این دوران احتمالاً بی خطر است. با این حال، از آنجایی که اطلاعات کافی در مورد بی خطر بودن مصرف خوراکی آن در دوران بارداری و شیردهی وجود ندارد، بهتر است از مصرف خوراکی آن خودداری شود.

کودکان: استفاده موضعی روی پوست احتمالاً بی خطر است. مصرف خوراکی آن در دوزهای ۲۲۰ میلی گرم بر کیلوگرم در روز یا کمتر نیز احتمالاً بی خطر تلقی می شود، اما دوزهای بالاتر ممکن است ناایمن باشد.

بیماری کلیوی: پابا ممکن است در کلیه ها تجمع یافته و باعث تشدید بیماری کلیوی شود. افراد مبتلا به بیماری کلیوی باید در مصرف پابا احتیاط کنند.

تداخلات دارویی پابا (پارا آمینوبنزوئیک اسید)

پابا می تواند با برخی داروها تداخل داشته باشد و اثربخشی آن ها را تغییر دهد. این تداخلات می توانند جدی باشند:

تداخلات جدی: پابا می تواند اثربخشی آنتی بیوتیک های سولفونامیدی و همچنین اثربخشی آنتی بیوتیک داپسون را در درمان عفونت ها کاهش دهد. از مصرف همزمان پابا با این داروها باید خودداری شود.

تداخلات جزئی: پابا ممکن است سرعت تجزیه کورتیزون را در بدن کاهش دهد. مصرف خوراکی پابا به همراه تزریق کورتیزون ممکن است اثرات و عوارض جانبی کورتیزون را افزایش دهد و نیازمند احتیاط است.

مقدار مصرف پابا

مقدار مصرف پابا بستگی به شرایط فردی و هدف از مصرف دارد.

• بزرگسالان: معمولاً پابا به صورت خوراکی و در دوزهای ۱۲ گرم در روز (تقسیم شده در ۴ تا ۶ نوبت) مصرف می شود.
• کودکان: دوز مصرفی برای کودکان بسته به وزن آن ها متفاوت است (دوز ایمن تا ۲۲۰ میلی گرم بر کیلوگرم در روز).

فرمولاسیون های نمک پتاسیم پابا رایج ترین نوع خوراکی آن هستند و همچنین، پابا در کرم های ضد آفتاب برای استعمال موضعی روی پوست استفاده می شود.

جمع بندی نهایی پابا (پارا آمینوبنزوئیک اسید)

پارا آمینوبنزوئیک اسید یا پابا، یک ترکیب طبیعی است که به دلیل توانایی مسدود کردن اشعه ماوراء بنفش، اساساً به عنوان یک ماده فعال در ضد آفتاب ها شناخته شده و مورد تأیید FDA قرار گرفته است. مصرف خوراکی آن در دوزهای مناسب برای درمان بیماری هایی مانند پیرونی محتمل به نظر می رسد.

با این حال، مصرف خوراکی پابا باید با احتیاط فراوان صورت گیرد، زیرا دوزهای بیش از ۱۲ گرم در روز می توانند عوارض جانبی جدی مانند آسیب کبدی و کلیوی ایجاد کنند. علاوه بر این، پابا می تواند اثربخشی آنتی بیوتیک های مهمی مانند سولفونامیدها را کاهش دهد و برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی می تواند خطرناک باشد.

گرچه پابا به دلیل نقش آن به عنوان پیش ساز اسید فولیک، می تواند به طور غیرمستقیم از سیستم عصبی حمایت کند و پتانسیل هایی در تحقیقات آزمایشگاهی برای تأثیر بر انتقال دهنده های عصبی نشان داده است، اما در حال حاضر به عنوان یک مکمل رسمی برای درمان مشکلات سیستم عصبی توصیه نمی شود و نیاز به تحقیقات بالینی بیشتری دارد.