درخواست مشاوره رایگان
اشکی که توسط چشم تولید می شود، از طریق مجرای کوچکی در گوشۀ چشم تخلیه می شود؛ اگر به هر دلیلی این اتفاق نیفتد، انسداد مجاری اشکی رخ داده است که عارضه ای ناراحت کننده و ناخوشایند است. در ادامه اطلاعاتی درباره علائم و علل انسداد مجاری اشکی، نحوه تشخیص و درمان آن ارائه می شود.
با مسدود شدن مجرای اشکی، اشک نمی تواند به طور طبیعی تخلیه شود و این امر باعث تحریک یا بیش از حد خیس ماندن چشم خواهد شد. این عارضه به دلیل انسداد جزئی یا کامل در سیستم تخلیه اشک رخ می دهد.
انسداد مجرای اشکی، عارضه ای رایج در نوزادان تازه متولد شده است. این بیماری معمولاً بدون هیچ گونه درمانی در سال اول زندگی بصورت خود به خودی، بهبود پیدا خواهد کرد. در بزرگسالان نیز علت انسداد مجرای اشکی، آسیب، عفونت یا به ندرت تومور می باشد.
عارضه انسداد مجرای اشکی، تقریباً همیشه قابل اصلاح است. البته درمان به علت انسداد و سن فرد مبتلا نیز بستگی دارد.
علائم و نشانه های انسداد مجرای اشکی عبارتند از:
اگر چندین روز و به طور مداوم از چشم هایتان اشک می آید و یا چشم هایتان به صورت مکرر و مداوم در معرض آلودگی قرار گرفته است، به پزشک مراجعه نمایید. انسداد مجرای اشکی ممکن است در اثر فشار بر روی سیستم تخلیه اشک ایجاد شود. شناسایی زود هنگام علت آن می تواند گزینه های درمانی بیشتری را در اختیار شما قرار دهد.
انسداد مجاری اشکی می تواند در هر سنی، از بدو تولد تا بزرگسالی اتفاق بیفتد. علل ایجاد این عارضه عبارتند از:
غدد لاکریمال، بیشتر اشک چشم را تولید می کنند. این غدد در داخل نواحی پلک بالای هر چشم قرار دارند. معمولاً اشک ها از غدد لاکریمال روی سطح چشم جاری می شوند. اشک ها در مجاری (ریز منفذ ها) که به گوشه های داخلی پلک های بالا و پایین باز می شوند، تخلیه می شوند.
منفذ ها به کانال های کوچکی منتهی می شوند (کانالیکول) که اشک را به به مخزنی در کنار بینی (کیسه اشکی) منتقل می کنند. از آنجا اشک به یک مجرا (مجرای بینی) می رود و به داخل بینی تخلیه می شود و سپس در بینی، به صورت مجدد، جذب می شود.
انسداد می تواند در هر نقطه از سیستم تخلیه اشک از منافذ گرفته تا خود بینی ایجاد شود. در صورت وقوع این اتفاق، اشک ها به درستی تخلیه نمی شود و باعث خیس شدن چشم می شود و خطر ابتلا به عفونت و التهاب چشم نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
برخی از عوامل خطرساز، خطر ابتلا به انسداد مجرای اشکی را افزایش می دهند:
اگر اشک ها آنطور که باید تخلیه نشوند، اشک هایی که در سیستم تخلیه باقی مانده اند راکد می شوند که ممکن است باعث رشد باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها و در نهایت منجر به ایجاد عفونت و التهاب مکرر چشم خواهد شد.
هر قسمت از سیستم تخلیه اشک از جمله غشای شفاف روی سطح چشم (ملتحمه)، می تواند به دلیل انسداد مجرای اشکی، آلوده یا ملتهب شود.
برای کاهش خطر ابتلا به انسداد مجرای اشکی در آینده، درمان التهاب چشم یا عفونت ها می بایست فوراً انجام شود. برای جلوگیری از عفونت چشم، این نکات را دنبال کنید:
پزشک برای تشخیص بیماری، در مورد علائم و نشانه ها با شما صحبت می کند، چشم ها را معاینه می کند و چندین آزمایش انجام خواهد داد. وی همچنین داخل بینی را معاینه می کند تا تشخیص دهد که آیا نوعی اختلال ساختاری در مجاری بینی باعث این انسداد شده است یا خیر. اگر پزشک به انسداد مجرای اشکی مشکوک باشد، ممکن است انجام آزمایش های دیگری را برای یافتن محل انسداد توصیه کند.
آزمایش هایی که برای تشخیص انسداد مجرای اشکی استفاده می شوند عبارتند از:
نوع درمان به علت ایجاد انسداد مجرای اشکی بستگی دارد. برای اصلاح مشکل ممکن است به بیش از یک روش نیاز باشد. اگر تومور باعث مسدود شدن مجرای اشکی شده باشد، تمرکز بر از بین بردن تومور خواهد بود. ممکن است برای از بین بردن تومور نیاز به انجام عمل جراحی باشد و یا پزشک از روش های درمانی دیگر برای کوچک سازی آن استفاده کند.
داروهایی برای مبارزه با عفونت. اگر پزشک به وجود عفونت مشکوک باشد، قطره های چشمی یا قرص های آنتی بیوتیک را تجویز خواهد کرد.
روش مراقبت فعال یا ماساژ. نوزادانی که با مجرای اشکی مسدود شده متولد می شوند، اغلب بدون هیچ گونه درمانی بهتر خواهند شد. این امر می تواند با بلوغ سیستم تخلیه در چند ماه اول زندگی اتفاق بیفتد. غالباً غشای بافتی نازکی بر روی شکاف موجود در بینی (مجرای نازولاکریمال) باقی می ماند. در صورت عدم بهبودی انسداد مجرای اشکی نوزاد، پزشک یک روش ماساژ مخصوص برای کمک به باز کردن غشا آموزش خواهد داد.
اگر از ناحیه صورت آسیب دیده اید که باعث مسدود شدن مجاری اشکی شده است، پزشک توصیه خواهد کرد چند ماه صبر کنید تا ببینید آیا با بهبودی آسیب، این عارضه نیز بهبود خواهد یافت یا خیر. انسداد مجاری اشکی با کاهش تورم، ممکن است به صورت خودی خود رفع شود.
اتساع، بررسی و شست و شو. برای نوزادان، این روش با بیهوشی عمومی انجام می شود. پزشک دهانه منفذهای چشم را با وسیله مخصوص اتساع، گشاد کرده و یک میله کاوش را از طریق همین منافذ، وارد سیستم تخلیه اشک می کند.
پزشک در بزرگسالانی که منافذ تا حدودی باریک دارند، با استفاده از یک میله کاوش کوچک، آن منافذ را گشاد کرده و سپس مجرای اشک را شست و شو می دهد. این یک روش سرپایی ساده است که در اغلب موارد، تسکین موقتی را ایجاد خواهد کرد.
استنت گذاشتن یا لوله گذاری. این روش معمولاً با استفاده از بیهوشی عمومی انجام می شود. یک لوله نازک ساخته شده از سیلیکون یا پلی اورتان، از طریق یک یا هر دو سوراخ گوشه پلک، وارد چشم می شود سپس این لوله ها از طریق سیستم تخلیه اشک به داخل بینی منتقل می شوند. یک حلقه کوچک از لوله در گوشه چشم قابل مشاهده خواهد بود و لوله ها عموماً حدود سه ماه قبل از خارج شدن در چشم باقی می مانند. التهاب ناشی از وجود لوله از عوارض احتمالی این روش است
اتساع سوند بالونی. در صورت عدم پاسخ دهی سایر درمان ها و یا بازگشت مجدد انسداد، از این روش استفاده می شود. این روش معمولاً برای نوزادان و کودکان نوپا و بزرگسالانی که انسداد جزئی دارند، موثر واقع خواهد شد. در این روش ابتدا بیمار بیهوش می شود سپس پزشک از طریق محل انسداد مجرای اشک، یک لوله (کاتتر) را با یک سوند تخلیه شده در نوک آن، وارد مجاری اشکی می کند. سپس وی چندین بار، سوند بالونی را باد می کند تا انسداد را رفع کند و مجرای مسدود شده، باز شود.
جراحی که معمولاً برای درمان مجاری اشک مسدود شده استفاده می شود، داکریوسیستورینوستومی، نام دارد. این روش مجرای عبور اشک را برای تخلیه از بینی باز می کند. این جراحی با بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی، انجام خواهد شد.
مراحل این روش بسته به محل دقیق انسداد و میزان آن و همچنین تجربه و عملکرد جراح، متفاوت است.
خارجی. با استفاده از داكريوسيستورينوستومي خارجي، جراح برشي را در كنار بيني، نزديك كيسه اشکی، ایجاد خواهد کرد. سپس پس از اتصال کیسه اشکی به حفره بینی و قرار دادن استنت در مجرای جدید، با چند بخیه برش پوست را می بندد.
آندوسکوپی یا اندونازال. جراح در این روش، از یک دوربین میکروسکوپی و سایر ابزارهای ریزی که از طریق سوراخ بینی به سیستم مجرایی وارد می شوند، استفاده می کند. این روش به هیچ نوع برشی احتیاج ندارد بنابراین جای زخمی نیز باقی نخواهد ماند. اما میزان موفقیت به اندازه روش خارجی نیست.
پس از جراحی می بایست از اسپری ضد احتقان بینی و قطره های چشمی برای جلوگیری از عفونت و کاهش التهاب استفاده نمود. پس از 6 تا 12 هفته، می بایست برای برداشتن هرگونه استنت مورد استفاده برای باز نگه داشتن کانال جدید در طی روند بهبودی، به پزشک مراجعه کرد.
احتمالاً ابتدا به پزشک عمومی مراجعه خواهید کرد. وی ممکن است شما را به چشم پزشک ارجاع دهد. در برخی از موارد، چشم پزشک، شما را به متخصص جراحی پلاستیک چشم، ارجاع خواهد داد.
در اینجا برخی از اطلاعاتی که برای کمک به شما برای آماده شدن برای ملاقات با پزشک، مفید است، آورده شده است.
پیش از قرار ملاقات لیستی از موارد زیر بنویسید:
برای عارضه انسداد مجرای اشکی ، برخی از سوالات اساسی كه باید از پزشک بپرسید عبارتند از:
پزشک احتمالاً چندین سوال از جمله سوالات زیر را از شما خواهد پرسید: