یک پژوهش تازه که در مجله علمی معتبر Cell منتشر شده، تصویری تازه و دقیق از روند پیری بدن انسان ارائه داده است؛ تصویری که نشان می‌دهد حدوداً در سن ۵۰ سالگی، بدن وارد مرحله‌ای از تغییرات سریع و هماهنگ می‌شود که تقریباً تمام اندام و بافت‌ها را درگیر می‌کند.
پژوهشگران در این مطالعه، با تمرکز بر تغییرات پروتئینی مرتبط با پیری، موفق به ساخت نقشه‌ای جامع شدند که روند تغییرات مولکولی در هفت سیستم فیزیولوژیک و ۱۳ نوع بافت حیاتی بدن را طی پنج دهه نخست زندگی به تصویر می‌کشد. داده‌های این نقشه حاصل بررسی ۵۱۶ نمونه بافتی از اهداکنندگانی بود که بین ۱۴ تا ۶۸ سال سن داشتند و بر اثر آسیب مغزی فوت کرده بودند. این نمونه‌ها شامل بافت‌های قلبی‌عروقی، گوارشی، تنفسی، غدد درون‌ریز، عضلات اسکلتی، سیستم ایمنی، پوست و خون بودند.
نتایج تحلیل‌ها نشان دادند که در فاصله سنی ۴۵ تا ۵۵ سالگی، بدن وارد «دوره پیری بیولوژیکی» می‌شود؛ دوره‌ای که در آن، بسیاری از پروتئین‌های بدن دچار تغییرات شدید و ناگهانی می‌شوند. این تغییرات نه تنها در یک بافت، بلکه به طور همزمان در اندام مختلف رخ می‌دهند و حتی به نظر می‌رسد برخی مولکول‌ها پیام‌های پیری را از یک اندام به سراسر بدن منتقل می‌کنند. یکی از نمونه‌های بارز این تغییرات، دگرگونی چشمگیر آئورت افراد بود.
بالا رفتن سن با افزایش ۴۸ نوع پروتئین که ارتباط مستقیمی با بیماری‌هایی چون مشکلات قلبی‌عروقی، کبد چرب، فیبروز بافتی و برخی تومورهای کبدی دارند همراه شد. به گفته دکتر گوانگ-هویی لیو، نویسنده این تحقیق و پژوهشگر آکادمی علوم چین:
«پیری اندام، ماهیت اصلی بسیاری از بیماری‌های مزمن انسان است و هر بیماری دوران سالمندی، تنها شکل متفاوتی از این پیری زمینه‌ای محسوب می‌شود.»
این مطالعه همچنین نشان داد که تجمع پروتئین‌های تغییر شکل یافته – مانند آمیلوئیدها – پدیده‌ای مختص مغز نیست و در بافت‌های مختلف بدن با افزایش سن گسترش می‌یابد. این یافته دیدگاه رایج درباره محدود بودن چنین پدیده‌هایی به بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر را به چالش می‌کشد.
کارشناسان معتقدند این کشف می‌تواند مسیر پزشکی را از رویکرد درمانی صرف به سمت رویکرد پیشگیرانه تغییر دهد. دکتر مانیشا پارولکار، رئیس بخش سالمندان در مرکز پزشکی دانشگاه هکنساک، بر اهمیت این تغییر نگاه تأکید کرده و می‌گوید:
«با آگاهی بیشتر از زمان و چگونگی وقوع پیری، می‌توان ابزاری برای کاهش اثرات منفی آن ایجاد کرد و به مردم کمک کرد نه فقط عمر طولانی‌تر، بلکه زندگی سالم‌تر و پویاتری داشته باشند.»
به باور محققان، گام بعدی باید انجام مطالعات طولانی مدت باشد که افراد را طی سال‌ها و دهه‌ها دنبال کند تا مشخص شود چگونه عوامل ژنتیکی و سبک زندگی می‌توانند بر سرعت این جهش پیری در حدود ۵۰ سالگی تأثیر بگذارند. چنین دانشی می‌تواند در نهایت راه را برای توسعه درمان‌های هدفمند و برنامه‌های پیشگیری باز کند؛ درمان‌هایی که نه تنها عمر را افزایش می‌دهند، بلکه کیفیت زندگی را نیز بهبود می‌بخشند.
به بیان ساده، این پژوهش نشان می‌دهد که بدن ما در حوالی ۵۰ سالگی وارد یک مرحله کلیدی می‌شود؛ مرحله‌ای که در آن سرعت پیری ناگهان شتاب می‌گیرد و حالا آگاهی از این موضوع می‌تواند کل رویکرد ما به سلامت، بیماری و پیری را متحول کند.
ثبت دیدگاه
دیدگاه خود را درباره این مطلب بنویسید.