در دنیای پرشتاب پژوهش‌های زیستی، محققان به‌دنبال یافتن راه‌هایی برای افزایش طول عمر و مقابله با فرایند پیری هستند. یکی از مهم‌ترین مسیرهای این جست‌وجو، بررسی داروهایی است که بتوانند بدون نیاز به تغییرات سخت در سبک زندگی، آثار مفید رژیم‌های غذایی را تقلید کنند. در تازه‌ترین مطالعه منتشرشده در مجله Aging Cell، گروهی از دانشمندان با تحلیل داده‌های حاصل از ۱۶۷ پژوهش پیشین، نقش دو داروی پرکاربرد – راپامایسین و متفورمین – را در افزایش طول عمر حیوانات بررسی کرده‌اند.
نتایج این فراتحلیل نشان می‌دهد که راپامایسین، دارویی که دهه‌ها برای سرکوب سیستم ایمنی در بیماران پیوند عضو و درمان برخی سرطان‌ها استفاده می‌شد، می‌تواند مشابه رژیم‌های سخت غذایی مانند کاهش کالری یا روزه‌داری در افزایش طول عمر نقش داشته باشد. به گفته دکتر زاهیده سلطانوا، از دانشگاه East Anglia و یکی از نویسندگان مطالعه، داده‌ها حاکی از آن است که راپامایسین تقریباً همانند محدودیت غذایی در بهبود طول عمر حیوانات موثر است. او می‌گوید: «این دارو که بیش از پنجاه سال پیش از باکتری‌های خاکی استخراج شد، حالا به نظر می‌رسد می‌تواند بسیاری از آثار زیستی رژیم‌های سخت غذایی را بدون گرسنگی تقلید کند.»
در مقابل، متفورمین – دارویی رایج برای کنترل دیابت نوع ۲ – در این تحلیل نقش چندانی در افزایش طول عمر نداشت. البته داده‌های مربوط به متفورمین در این تحقیق کمتر و پراکنده‌تر بود.
مطالعه حاضر بر روی گونه‌هایی چون موش‌ها، ماهی‌ها و میمون‌های رزوس انجام شده و با مقایسه میانگین و میانه طول عمر این جانوران، نشان داده که در بیشتر موارد، راپامایسین و محدودیت کالری نتایج قابل توجهی در افزایش طول عمر داشته‌اند. با این حال، پژوهشگران تأکید دارند که هنوز نمی‌توان این یافته‌ها را به انسان‌ها تعمیم داد.
دکتر سلطانوا با تأکید بر محدودیت‌های موجود می‌گوید: «این بررسی فقط شامل مطالعات حیوانی است و شواهدی درباره اثرات راپامایسین بر طول عمر انسان وجود ندارد. حتی اگر بخواهیم این دارو را روی انسان‌ها آزمایش کنیم، به دلیل عمر طولانی انسان‌ها، چنین مطالعه‌ای سال‌ها طول خواهد کشید.»
از سوی دیگر، راپامایسین دارویی است که با سرکوب سیستم ایمنی همراه است و مصرف آن می‌تواند عوارض جانبی قابل توجهی داشته باشد. همین مسئله باعث شده در حال حاضر استفاده پیشگیرانه از آن برای افراد سالم توصیه نشود. به گفته دکتر میرعلی، جراح عمومی، این دارو هرچند پتانسیل زیادی دارد، اما طراحی یک مطالعه بالینی ایمن و اثربخش برای انسان‌ها چالشی بزرگ محسوب می‌شود.
با این حال، تحقیقاتی در مسیر توسعه نسخه‌های اصلاح‌شده‌ای از راپامایسین، موسوم به «راپالوگ‌ها»، در حال پیشرفت هستند. این ترکیبات به گونه‌ای طراحی می‌شوند که مزایای راپامایسین را حفظ کرده و همزمان عوارض جانبی آن، به‌ویژه سرکوب سیستم ایمنی، را کاهش دهند.
اگرچه دستیابی به دارویی برای افزایش طول عمر انسان هنوز مسیری طولانی را پیش رو دارد، اما راپامایسین – این داروی قدیمی خاک‌زی – اکنون به یکی از امیدبخش‌ترین گزینه‌ها در تحقیقات ضدپیری تبدیل شده است. آینده‌ای که در آن بتوان بدون گرسنگی کشیدن یا محدودیت‌های سخت، اثرات مثبت رژیم‌های غذایی را تجربه کرد، شاید چندان دور نباشد؛ اما تا آن زمان، احتیاط و پژوهش بیشتر همچنان شرط اول است.
امتیازات
(1 امتیاز)
ثبت دیدگاه
دیدگاه خود را درباره این مطلب بنویسید.