کمبود خواب خطرناک‌تر از تغذیه ناسالم و کم‌تحرکی محسوب می‌شود

تاریخ انتشار: 03 دی 1404

مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد کمبود خواب می‌تواند بیش از تغذیه نامناسب و ورزش ناکافی، امید به زندگی را کاهش دهد. جزئیات را بخوانید.

خواب سال‌هاست به‌عنوان یکی از پایه‌های اصلی سلامت شناخته می‌شود، اما پژوهشی تازه نشان می‌دهد نقش آن در طول عمر انسان حتی از آنچه پیش‌تر تصور می‌شد، پررنگ‌تر است. نتایج یک مطالعه جدید نشان می‌دهند کمبود خواب می‌تواند تأثیری قوی‌تر از عواملی مانند تغذیه نامناسب، کم‌تحرکی و حتی انزوای اجتماعی بر کاهش امید به زندگی داشته باشد؛ عاملی که تنها سیگار کشیدن از آن اثر مخرب‌تری نشان داده است.

اختلال خواب، وضعیتی است که با دشواری در به‌خواب رفتن، بیدار شدن‌های مکرر شبانه یا بیدار شدن زودهنگام شناخته می‌شود. برآوردها حاکی از آن‌اند که حدود ۱۶ درصد جمعیت جهان با گونه‌ای از بی‌خوابی زندگی می‌کنند. در آمریکا نیز نظرسنجی‌های ملی نشان می‌دهند بیش از نیمی از بزرگسالان خواب کافی ندارند؛ پدیده‌ای که حالا بیش از گذشته به‌عنوان یک تهدید جدی برای سلامت عمومی مطرح شده است.

این پژوهش که به‌تازگی در مجله علمی Sleep Advances منتشر گردیده، به سرپرستی دکتر اندرو مک‌هیل، استاد دانشگاه علوم و بهداشت اورگن انجام شده است. پژوهشگران داده‌های گسترده‌ای را در بازه سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۵ تحلیل کرده‌اند تا ارتباط میان خواب ناکافی و پیامدهای سلامت، به‌ویژه امید به زندگی، را بررسی کنند.

مک‌هیل در توضیح این نتایج می‌گوید:

«خواب تقریباً در تمام فرایندهای زیستی بدن نقش دارد، اما خیلی راحت آن را فدای کار، فشارهای اجتماعی یا برنامه‌های آخر هفته می‌کنیم، در حالی که کم‌خوابی پیامدهای جدی و عمیقی بر سلامت ما دارد.»

او اضافه می‌کند که شدت ارتباط میان خواب ناکافی و کاهش امید به زندگی، حتی خود تیم پژوهشی را هم غافلگیر کرده است. بررسی‌ها نشان دادند در بیشتر ایالت‌های آمریکا، مناطقی که نرخ خواب ناکافی در آن‌ها بالاتر بوده، به‌طور معناداری امید به زندگی کمتری داشته‌اند.

دکتر پاکای انگای، مدیر پزشکی مرکز خواب و بیداری در نیوجرسی که در این پژوهش مشارکتی نداشته است، می‌گوید:

«در پزشکی مدت‌هاست خواب را ستون اصلی سلامتی می‌دانیم، اما دیدن اینکه خواب حتی از رژیم غذایی و ورزش در کاهش یا افزایش طول عمر مؤثرتر است، واقعاً تکان‌دهنده می‌باشد.» به گفته او، این یافته‌ها پیام روشنی دارند: «خواب یک تجمل نیست؛ یک ضرورت بیولوژیکی است.»

دکتر جیمی یوهانس، متخصص ریه و مراقبت‌های ویژه در کالیفرنیا نیز معتقد است این نتایج اگرچه کاملاً غیرمنتظره نیستند، اما هشداردهنده‌اند. او می‌گوید:

«ارتباط میان خواب ناکافی و عمر کوتاه‌تر قبلاً هم گزارش شده بود، اما دیدن این اثر در چنین مقیاس وسیعی، اهمیت موضوع را دوچندان می‌کند.»

پژوهشگران تأکید می‌کنند که هنوز باید سازوکارهای دقیق این ارتباط روشن شود، اما شواهد موجود نشان می‌دهند نادیده گرفتن خواب می‌تواند بهایی فراتر از خستگی روزانه داشته باشد و به طور مستقیم بر سلامت افراد تأثیر بگذارد.