پژوهشی تازه، روزنه‌ای نو برای تشخیص آسان‌تر بیماری سلیاک گشوده است؛ بیماری مزمنی که ناشی از واکنش غیرطبیعی سیستم ایمنی به گلوتن بوده و سال‌هاست زندگی میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار داده است. این مطالعه که در مجله تخصصی Gastroenterology منتشر شده، نشان می‌دهد که یک آزمایش خون جدید می‌تواند بدون نیاز به تحریک علائم بیماری، سلیاک را با دقت بالا شناسایی کند.
سلیاک نوعی بیماری خودایمنی است که در آن مصرف گلوتن به واکنش ایمنی شدید و در نهایت آسیب به روده کوچک منجر می‌شود. تشخیص این بیماری تاکنون عمدتاً بر اساس مصرف مجدد گلوتن، آزمایش‌های خونی کلاسیک و در بسیاری موارد، بیوپسی روده انجام می‌گرفته است. فرایندی که برای بیماران، به‌ویژه آن‌هایی که برای مدت طولانی رژیم بدون گلوتن را رعایت کرده‌اند، بسیار دشوار و ناخوشایند است.
محققان در حال بررسی یک آزمایش جدید به نام WBAIL-2 هستند. این آزمایش به بررسی میزان ترشح ماده‌ای به نام اینترلوکین-۲ (IL-2) می‌پردازد. IL-2 یک پروتئین سیگنال‌دهنده است که وقتی سلول‌های ایمنی بدن (به‌ویژه سلول‌های T) فعال می‌شوند، تولید می‌شود.
در افراد مبتلا به بیماری سلیاک، سلول‌های T به گلوتن (پروتئینی موجود در گندم، جو و چاودار) واکنش شدیدی نشان می‌دهند و بیش‌فعال می‌شوند. وقتی گلوتن وارد بدن این افراد می‌شود، سلول‌های T فعال شده و IL-2 ترشح می‌کنند. بنابراین اگر در یک آزمایش، پس از تماس سلول‌های ایمنی با پپتیدهای گلوتن، مقدار زیادی IL-2 ترشح شود، این می‌تواند نشان‌دهنده سلیاک باشد.
در این پژوهش ۱۸۱ بزرگسال بین ۱۸ تا ۷۵ سال شرکت داشتند که شامل مبتلایان به سلیاک، افراد دارای حساسیت غیرسلیاکی به گلوتن (NCGS) و افراد سالم بودند. بخشی از این افراد، که از قبل رژیم بدون گلوتن داشتند، پس از دوره‌ای پرهیز، مقدار مشخصی گلوتن مصرف کردند تا واکنش ایمنی احتمالی بدن آن‌ها بررسی شود.
نتایج بسیار امیدوارکننده بود. سطح اینترلوکین-۲ در خون بیماران سلیاکی پس از مصرف گلوتن به طرز چشمگیری افزایش یافت، حتی در مواردی که افراد هیچ علائم ظاهری نداشتند.
این یافته‌ها نشان می‌دهد که آزمایش WBAIL-2 می‌تواند ابزاری مؤثر برای تشخیص بیماری سلیاک حتی در افرادی باشد که علائم فعال ندارند یا مدت‌هاست رژیم بدون گلوتن دارند. نکته مهم‌تر این است که انجام این تست برخلاف بیوپسی، غیرتهاجمی است و فشار روانی کمتری برای بیمار به همراه دارد.
با این حال، مانند هر پژوهش علمی، این مطالعه نیز محدودیت‌هایی دارد. عمده شرکت‌کنندگان زن بوده‌اند و در یک منطقه خاص مورد بررسی قرار گرفته‌اند. این آزمایش، در افرادی که دارای نوع خاصی از ژن به نام HLA-DQ8 هستند، دقت و حساسیت کمتری داشته است. یعنی ممکن است این آزمایش در این افراد نتواند بیماری یا وضعیت مورد نظر را به‌خوبی شناسایی کند.
به همین دلیل، برای اینکه بشود با اطمینان نتایج این آزمایش را به همه مردم (یا جمعیت‌های مختلف) تعمیم داد، لازم است مطالعات بیشتری با تعداد افراد بیشتر و از گروه‌های گوناگون ژنتیکی انجام شود.
برخی متخصصان، از جمله دکتر جفری دیویس، این آزمایش را در مسیر تبدیل شدن به یک روش ساده و قابل استفاده در کلینیک‌ها می‌دانند، اما تأکید دارند که هنوز جایگزینی کامل برای بیوپسی نیست. به گفته او، WBAIL-2 ممکن است در آینده به بخشی از «جعبه ابزار تشخیصی» پزشکان تبدیل شود و نه تنها تشخیص بیماری را ساده‌تر کند، بلکه به شناسایی شدت واکنش ایمنی در هر فرد نیز کمک کند.
در مجموع، این یافته‌ها امیدبخش‌اند. آزمایش WBAIL-2 ممکن است به زودی راه را برای تشخیص سریع‌تر، کم‌دردسرتر و دقیق‌تر بیماری سلیاک هموار کند و کیفیت زندگی بیماران را تا حد زیادی بهبود بخشد.
بیماری مرتبط
بیماری سلیاک
بیماری سلیاک نوعی بیماری خود ایمنی است که با مصرف گلوتن (نوعی پروتئین در غلات)، منجر به آسیب به روده کوچک شده و می تواند منجر ب...
ثبت دیدگاه
دیدگاه خود را درباره این مطلب بنویسید.