نتایج مطالعه‌ای تازه نشان می‌دهد که تنها سه شب کم‌خوابی می‌تواند واکنش‌هایی جدی در بدن ایجاد کرده و سلامت قلب را تهدید کند. پژوهشگران دانشگاه اوپسالا در سوئد با بررسی دقیق تأثیرات خواب ناکافی، به این نتیجه رسیده‌اند که حتی یک دوره‌ی کوتاه از کم‌خوابی می‌تواند منجر به افزایش بیومارکرهایی شود که با التهاب و بیماری‌های قلبی‌عروقی مرتبط‌اند.
در این مطالعه که در مجله علمی Biomarker Research منتشر شده، پژوهشگران اثرات کم‌خوابی کوتاه‌مدت را بر ۱۶ مرد جوان و سالم بررسی کردند. این آزمایش در قالب دو دوره، هر دوره سه‌شبانه روز انجام شد. در یکی از این دوره‌ها، شرکت‌کنندگان تنها حدود ۴.۲۵ ساعت در شب خوابیدند و در دوره‌ی دیگر، خواب شبانه‌ی آن‌ها به‌طور متوسط ۸.۵ ساعت بود. در طول هر دو دوره، نمونه‌های خون از این افراد در صبح و عصر، و همچنین قبل و بعد از ورزش شدید جمع‌آوری شد. هر جلسه ورزش شامل فعالیتی شدید به مدت ۳۰ دقیقه بود.
هدف اصلی این تحقیق، بررسی سطح ۸۸ نوع پروتئین در خون شرکت‌کنندگان بود. این پروتئین‌ها با بیماری‌های قلبی‌عروقی در ارتباط هستند. از جمله این پروتئین ها می‌توان به لپتین، لیپوپروتئین لیپاز و گالکتین-۹ اشاره کرد. نتایج به‌روشنی نشان داد که تنها سه شب خواب ناکافی می‌تواند منجر به افزایش پروتئین‌هایی شود که با استرس، التهاب و مشکلات قلبی در ارتباط هستند. محققان تأکید کردند که چنین تغییری در بیومارکرهای بدن در مدت زمانی به این کوتاهی، زنگ هشداری جدی برای اهمیت خواب کافی است.
یکی از نکات مهم این مطالعه بررسی نقش ورزش در کاهش اثرات منفی کم‌خوابی بود. یافته‌ها نشان دادند که اگرچه ورزش موجب افزایش برخی پروتئین‌های مفید مانند IL-6 و BDNF شد، اما این افزایش مفید در افرادی که خواب کافی نداشتند، به مراتب کمتر از کسانی بود که خواب طبیعی داشتند. به بیان دیگر، ورزش نمی‌تواند کاملاً اثرات زیان‌بار کم‌خوابی را خنثی کند. شرکت‌کنندگانی که سه شب متوالی کم‌خوابی داشتند، همچنان افزایش ۱۶ بیومارکر مرتبط با بیماری‌های قلبی را تجربه کردند که شامل پروتئین‌هایی مرتبط با پاسخ ایمنی، اینترلوکین‌ها و کموکین‌ها بود.
اگرچه پیش از این، تحقیقات زیادی به بررسی تأثیر کم‌خوابی مزمن بر سلامت قلب پرداخته‌اند، اما پژوهشگران دانشگاه اوپسالا باور دارند که بررسی اثرات کم‌خوابی کوتاه‌مدت هنوز جای کار بسیاری دارد. این تحقیق نشان داد که حتی در مردان جوان و سالم، تنها سه شب کم‌خوابی کافی است تا تغییرات بیولوژیکی قابل توجهی در بدن رخ دهد. این یافته‌ها اهمیت خواب را نه‌تنها برای آرامش، بلکه به‌عنوان بخشی حیاتی از سلامت قلب و عروق برجسته می‌کنند.
به گفته دکتر چنگ هان چن، متخصص قلب و مدیر برنامه Structural Heart در مرکز پزشکی MemorialCare Saddleback، این مطالعه تغییرات بیوشیمیایی در خون که با التهاب مرتبط هستند و پس از تنها چند شب کم‌خوابی ظاهر می‌شوند را نشان می‌دهد. وی در گفت‌وگو با Medical News Today اظهار داشت که نتایج این مطالعه تعجب‌آور نیستند، چرا که خواب نقش مستقیمی در تنظیم بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن دارد، از جمله سیستم ایمنی، عملکرد غدد درون‌ریز، و البته سلامت قلب.
دکتر چن توصیه می‌کند که افراد برای بهبود کیفیت خواب خود و پیشگیری از فعال شدن پروتئین‌های زیان‌آور، یک برنامه‌ی خواب منظم و ثابت داشته باشند. او بر اهمیت رعایت اصول «بهداشت خواب» تأکید می‌کند و می‌گوید: اجتناب از مصرف کافئین و الکل در ساعات پایانی روز، دوری از استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی قبل از خواب، محدود کردن چرت‌های روزانه، ورزش منظم و پیروی از یک رژیم غذایی متعادل، می‌توانند کیفیت خواب شبانه را به طرز قابل توجهی بهبود بخشند.
دکتر هارنیت والیا، مدیر پزشکی خواب در مؤسسه قلب و عروق میامی وابسته به Baptist Health South Florida نیز در گفت‌وگویی با MNT اظهار کرد که این تحقیق با بهره‌گیری از روش‌های دقیق علمی، شواهد معناداری را به ادبیات رو به رشد تأثیر مستقیم خواب بر سلامت قلب افزوده است. وی گفت: «این یافته‌ها نشان می‌دهند که حتی کم‌خوابی کوتاه‌مدت هم می‌تواند بدن را وارد وضعیت پیش‌التهابی کند، و پیامدهایی مهم برای سلامت عمومی به‌دنبال داشته باشد.»
او همچنین توصیه کرد که افراد برای تجربه‌ی یک خواب شبانه‌ی با کیفیت، از عادات آرامش‌بخشی پیش از خواب پیروی کنند. این اقدامات به بدن سیگنال می‌دهند که زمان استراحت فرا رسیده و امکان ورود به فاز خواب عمیق را فراهم می‌کنند.
در نهایت، این مطالعه تأکید می‌کند که خواب کافی نه‌تنها برای بهبود خلق‌وخو یا تمرکز، بلکه برای حفظ سلامت قلب امری حیاتی است. بسیاری از افراد تصور می‌کنند که چند شب بی‌خوابی مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما علم نشان می‌دهد که حتی همین مقدار اندک از خواب ناکافی می‌تواند نشانه‌های اولیه‌ی آسیب‌های قلبی را در بدن ظاهر کند. این یافته‌ها ضرورت توجه به خواب را به‌عنوان یکی از ارکان پیشگیری از بیماری‌های مزمن برجسته می‌سازند.
ثبت دیدگاه
دیدگاه خود را درباره این مطلب بنویسید.