پژوهش تازه‌ای که در مجله Molecular Biology and Evolution منتشر شده، نگاه تازه‌ای به ریشه‌های اوتیسم و تکامل مغز انسان داشته است. بر اساس یافته‌های این مطالعه، همان فرآیندهایی که توانایی‌های شناختی ما را شکل داده‌اند، ممکن است ناخواسته زمینه‌ساز پیدایش اوتیسم و دیگر تفاوت‌های شناختی در میان انسان‌ها شده باشند.
پژوهشگران دریافته‌اند که شماری از ژن‌های مرتبط با اوتیسم در مغز انسان، در مقایسه با سایر جانداران فعالیت کمتری از خود نشان می‌دهند. این تفاوت در سطح فعالیت ژن‌ها می‌تواند نتیجه سرعت شگفت‌انگیز تکامل مغز انسان باشد؛ مغزی که توانایی صحبت، برنامه‌ریزی، همدلی و خلاقیت را به ما بخشیده، اما در عین حال ما را نسبت به اختلالات عصبی آسیب‌پذیرتر کرده است.
در نگاه نخست، شاید تصور کنیم مغز انسان به‌طرز منحصربه‌فردی نسبت به سایر حیوانات متفاوت است، اما داده‌های جدید خلاف این موضوع را ثابت کرده‌اند. دانشمندان با استفاده از فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند توالی‌یابی RNA در سلول‌های منفرد، دریافتند که مغز موش‌ها نیز درست مانند مغز انسان دست‌کم ۴۹ نوع سلول مختلف دارد. تفاوت ما نه در نوع سلول‌ها، بلکه در نحوه ارتباط و میزان فعالیت ژن‌هاست. به بیان ساده، پیچیدگی ذهن انسان حاصل چگونگی کار سلول‌هاست.
پژوهشگران همچنین کنجکاو بودند بدانند کدام سلول‌های مغزی ممکن است سریع‌تر از دیگران مسیر تکامل را پیموده باشند. نتایج نشان دادند هرچه سلولی در مغز نادرتر باشد، نحوه عملکرد ژن‌هایش در مقایسه با سایر گونه‌ها متفاوت‌تر است. جالب‌تر آن‌که نوعی از نورون‌های انسانی به نام L2/3 IT، که در قشر مغز وظیفه اتصال مناطق مختلف را بر عهده دارند، در مقایسه با میمون‌ها بسیار سریع‌تر تکامل یافته‌اند. این سلول‌ها برای توانایی‌هایی چون استفاده از زبان گفتاری و نوشتاری، استدلال و شناخت اجتماعی حیاتی‌اند – همان ویژگی‌هایی که انسان را از سایر جانداران متمایز می‌کند.
به گفته دکتر لوک بار، متخصص مغز و اعصاب که در این پژوهش نقشی نداشته است، این یافته‌ها نشان می‌دهند همان مدارهای عصبی که اساس توانایی‌های پیچیده انسان مانند تفکر انتزاعی هستند، در صورتی که رشد یا عملکردشان دچار اختلال شود، ممکن است به الگوهایی منجر شوند که امروز آن‌ها را با عنوان اوتیسم می‌شناسیم. او تأکید می‌کند که این دیدگاه، ایده جذابی را مطرح می‌کند: اوتیسم ممکن است نوعی «مصالحه تکاملی» باشد – بهایی که بشر برای ذهن خارق‌العاده‌اش پرداخته است.
با این حال، همه دانشمندان با این تفسیر موافق نیستند. دکتر جان گارگوس، استاد ژنتیک در دانشگاه کالیفرنیا، معتقد است باید نقش انرژی را نیز در نظر گرفت. مغز انسان تنها دو درصد از وزن بدن را تشکیل می‌دهد، اما حدود بیست درصد از کل انرژی بدن را مصرف می‌کند. او می‌گوید شاید اوتیسم نتیجه مستقیم تکامل نباشد، بلکه پیامد ناهماهنگی میان نیاز انرژی بالای مغز انسان و ظرفیت متابولیکی بدن ما باشد.
در مجموع، این پژوهش اوتیسم را نه فقط به‌عنوان یک اختلال، بلکه به‌عنوان تفاوتی در کارکرد مغز انسان توصیف می‌کند. پژوهشگران امیدوارند بررسی دقیق‌تر نحوه رشد و ارتباط نورون‌ها، در آینده به درمان‌های مؤثرتر و درک بهتر از مغز انسان منجر شود.
ثبت دیدگاه
دیدگاه خود را درباره این مطلب بنویسید.