پزشکان در بریتانیا موفق به تولد هشت نوزاد سالم با استفاده از تکنیکی نوآورانه در لقاح مصنوعی (IVF) شده‌اند که می‌تواند مانع انتقال بیماری‌های نادر و ارثی شود. این روش که یکی از نویدبخش‌ترین دستاوردهای پزشکی در حوزه تولیدمثل محسوب می‌شود، افقی تازه پیش روی خانواده‌هایی گشوده است که در معرض خطر انتقال بیماری‌های ژنتیکی میتوکندریایی به فرزندان خود هستند.
در این تکنیک، برخلاف روش‌های معمول IVF، از DNA سه نفر – مادر، پدر و یک زن اهداکننده – استفاده می‌شود. بخش کوچکی از DNA میتوکندریایی سالم از تخمک اهداکننده، جایگزین بخش معیوب در تخمک مادر می‌شود. میتوکندری‌ها بخش‌هایی از سلول هستند که وظیفه تولید انرژی را برعهده دارند و اختلال در آن‌ها می‌تواند به بیماری‌های جدی مانند نابینایی، ضعف عضلانی و دیابت منجر شود. این بیماری‌ها که از طریق مادر منتقل می‌شوند، درمان مشخصی ندارند و به‌شدت بر کیفیت زندگی افراد تأثیر می‌گذارند. تخمین زده می‌شود که حدود یک نوزاد از هر ۵۰۰۰ نوزاد به یکی از انواع بیماری‌های میتوکندریایی مبتلا باشد.
روش جدید نخستین‌بار در سال ۲۰۱۵ در بریتانیا قانونی شد، اما استفاده از آن تنها برای موارد خاص و تحت نظارت سخت‌گیرانه امکان‌پذیر است. این تکنیک همچنان در بسیاری از کشورها از جمله ایالات متحده و فرانسه غیرقانونی است. برخی رسانه‌ها از اصطلاح «نوزاد سه‌والدی» برای توصیف این کودکان استفاده کرده‌اند، اما متخصصان تأکید دارند که این عنوان گمراه‌کننده است؛ چرا که بیش از ۹۹ درصد DNA کودک همچنان از پدر و مادر زیستی‌اش می‌آید و نقش اهداکننده تنها در انتقال سلامت میتوکندریایی است، نه در ویژگی‌های ژنتیکی کودک.
نتایج این مطالعه در مجله پزشکی نیوانگلند منتشر شده و نشان می‌دهند که از میان ۲۲ زن که در مرکز تخصصی باروری در نیوکاسل تحت درمان قرار گرفتند، هشت نوزاد – چهار دختر و چهار پسر – متولد شدند که اکنون بین کمتر از شش ماه تا بیش از دو سال سن دارند. بررسی‌ها نشان داده که در شش نوزاد، میزان DNA میتوکندریایی معیوب بین ۹۵ تا ۱۰۰ درصد کاهش یافته است. در دو نوزاد دیگر نیز این کاهش بین ۷۷ تا ۸۸ درصد بوده است. پژوهشگران اعلام کرده‌اند که همه نوزادان تا این لحظه از سلامت کامل برخوردارند و تنها در یکی از آن‌ها، اختلال موقتی در ریتم قلب مشاهده شد و با موفقیت تحت درمان قرار گرفت.
با این حال، سه نوزاد نشانه‌هایی از پدیده‌ای به نام «بازگشت میتوکندری معیوب» نشان داده‌اند. این بدان معناست که با وجود شروع بارداری با میزان بسیار کم از میتوکندری معیوب، پس از تولد کودک، این میزان در برخی سلول‌ها دوباره افزایش یافته است. پژوهشگران تأکید می‌کنند که این پدیده به معنای شکست روش نیست، اما نیاز به بررسی‌های بیشتر دارد. آن‌ها قصد دارند روند رشد این کودکان را در سال‌های آینده با دقت پیگیری کنند تا از ایمنی و اثربخشی بلندمدت روش اطمینان حاصل شود.
کارشناسان این پیشرفت را «یک گزینه تولیدمثلی ارزشمند» برای خانواده‌هایی توصیف می‌کنند که خطر بالایی برای انتقال بیماری‌های میتوکندریایی دارند. با این حال، استفاده از این تکنیک تنها برای موارد خاص تأیید شده و هنوز نباید به‌عنوان درمانی کامل برای ناباروری یا سایر کاربردهای عمومی در نظر گرفته شود.
ثبت دیدگاه
دیدگاه خود را درباره این مطلب بنویسید.